Suplement CXXI

Penczak, T., Zalewski, M. 1974. Distribution of fish number and biomass in barbel region of the river and the adjoining old river-beds. Ekol. Pol. 22, 107-119.

6. SUMMARY

The material for research has been obtained using an electric fishing gear with a fully wave rectified current and also load-in-net and guiding-barier nets, with which the chosen zones of the river were fenced off.

The section of the meandering Pilica river (barbel region) up and downstream from the mouth of Czama river near Sulejow (158.0 km of the Pilica river) was investigated in July 16—28, 1971 making use of analyses determining the water pollution for the same period.

In estimations of numbers and biomass of fish the river bed was not treated as a whole. In the cross-section the following zones were distinguished: 1) concave bank — current line, 2) convex bank — zone with a less visible water flow, 3) middle zone of the river bed between the two mentioned zones with shallows, sandbanks and sand islands which in the longitudinal section is followed by 4)zone of current transition – shallow. These four zones were treated as a basic fragment repeated on the whole river course. The old river beds found in the examined part of river valley were also investigated and divided according to their connection with the river into: 1) old river beds joining the river at mean water levels and 3) old river beds flooded by the river during floods, usually found at the valley edge (the oldest). The places of catches are described in Table I.

Taking into consideration the proportion and total of all 4 distinguished zones the average number of fish amounted to 300—400/ha. About 90% of all fish live only in two zones — concave and convex bank — where their mean number was estimated as 600/ha (Tab. II).

The weight ratios in the mentioned river zones are presented in Table III. Taking into consideration the entire fragment of the river bed the average biomass was estimated as 90—100 kg/ha.

In the old river beds the thunder-fish and pike are the outstanding populations as concerns numbers and weight In old river beds of an eutrophic character (cut from the river), besides the two mentioned species, crucian carp, common bullhead, rudd and perch are the dominants or subdominants. In old river beds periodically joining the river considerable numbers of tench, bream and ide are found. In old river beds constantly joining the river the fish stock is qualitatively the most abundant and among them the rheophile species. The numbers and biomass of fish per ha in 3 types of old river beds are given in Table III.

The fact that in trout rivers due to activities of man the disappearing indicatory species (barbel region: barbel, chub and hotu) leave unproductive (empty) areas in the river, which frequently can not be populated by other species, has been confirmed. The roach appearing in these empty places in the barbel region is of very little economical significance.

7. POLISH SUMMARY (STRESZCZENIE)

Materiały do pracy zbierano przy użyciu agregatu na prąd dwupołówkowy wyprostowany, posługując ponadto sieciami łownymi (żaki i skrzydlaki), którymi grodzono wybrane strefy rzeki.

Temat realizowano na odcinku meandrującej Pilicy (region brzany), w górę i w dół od ujścia Czarnej przed Sulejowem (158 km biegu Pilicy), w czasie od 16 do 28 lipca 1971 r., korzystając z wykonanych w tym samym terminie analiz określających stopień zanieczyszczenia wody.

Dokonując oceny liczebności ryb i biomasy, koryta rzeki nie traktowano jako całości. W profilu poprzecznym wyróżniono strefy: 1) brzeg wklęsły — linia nurtu, 2) strefa ze słabiej zaznaczonym przepływem wody – brzeg wypukły, 3) strefa koryta miedzy wymienionymi wyżej strefami, z mieliznami, przykosami i wyspami piaszczystymi, po których w profilu wzdłużnym następuje strefa (4) przejścia nurtu — przemiał. Wyliczone cztery strefy traktowano jako fragment podstawowy, powtarzający się w całości wzdłuż biegu rzeki. Zbadano także starorzecza znajdujące się w badanym odcinku doliny rzeki dzieląc je pod względem połączenia z rzeką na: 1) starorzecza kontaktujące się z rzekę bez przerwy (niedawno powstałe), 2) starorzecza łączące się z rzeką przy średnich stanach wody i 3) starorzecza zalewane przez wody z rzeki podczas silnych powodzi, położone najczęściej na skraju doliny (najstarsze); charakterystyka miejsc połowu zawarta jest w tabeli I.

W badanym fragmencie rzeki, uwzględniając proporcjonalnie i łącznie wszystkie wyodrębnione 4 strefy, stwierdzono średnio około 300—400 ryb na ha. Około 90% wszystkich ryb bytuje tylko w dwóch strefach — brzeg wypukły i brzeg wklęsły, gdzie liczbę ich określono średnio na 600 osobn./ha (tab. II).

Stosunki wagowe w wymienionych strefach rzeki przedstawione są w tabeli III. Oceniając jak uprzednio cały fragment koryta, zawartą w nim biomasę oszacowano średnio na 90—100 kg/ha.

W starorzeczu o charakterze eutroficznym (odcięte od rzeki), obok wymienionych gatunków, rolę dominantów lub subdominantów spełniają karaś, sumik karłowaty, wzdręga i okoń. W starorzeczu kontaktującym się okresowo z rzeką spotykano znaczne ilości lina, leszcza i jazia. W starorzeczu na stałe połączonym z rzeką stwierdzono najbogatszy jakościowo rybostan, a wśród nich gatunek reofilny. Liczbę i masę ryb na ha w 3 typach starorzeczy odczytać można z tabeli III.

Potwierdzono obserwowane w rzekach pstrągowych zjawisko, że w przypadku działalności człowieka ustępujące gatunki wskaźnikowe (region brzany: brzana, kleń i świnka) zostawiają nieproduktywne (puste) obszary w rzece, których często nic są w stanie zasiedlić inne gatunki. Wchodząca na te wolne miejsca płoć w regionie brzany nie ma większego użytkowego znaczenia w sensie konsumpcyjnym.

Sidebar