Przyroda: pismo tygodniowe, illustrowane, poświęcone uprzystępnianiu wiedzy przyrodniczej z szerokim uwzględnieniem gieografji. R. 2, 1905 nr 46 (16 XII), str. 733-734.
Żyworodność wśród ryb nie jest bynajmniej zjawiskiem tak rzadkim, jak wielu, nietylko profanów, ale i przyrodników mniema. Spotyka się ona u wielu gatunków ryb spodoustych (Selachii), oraz u bardzo wielu przedstawicieli rodziny zębatych karpików (Cyprinodontae). Kilka żyworodzących gatunków, należących do tej rodziny, w ciągu ostatnich paru lat przywieziono do Europy i rozmnożono skutkiem czego rozpowszechniły się pomiędzy przyrodnikami i miłośnikami akwarjów, na co swemi ciekawemi zwyczajami, łatwym i częstym rozmnażaniem się, jak również dość skromnemi wymaganiami w zupełności zasługują.
Rybki te zamieszkują Amerykę. Należą one do najmniejszych ryb, gdyż wielkość największego z przywiezionych do Europy gatunków (Amblyopsis spelaeus) nie przewyższa kilkunastu centymetrów.
Bardzo odpowiednim do akwarjów gatunkiem jest Girardinus decemmaculatus z Buenos-Ayres. Długość samicy tej rybki dosięga zaledwie 5 cm., a długość samca tylko 3. Samiec różni się od samicy mniejszym wzrostem, płetwą podogonową, która tworzy u niego coś w rodzaju otwartej z boku rurki czy rynienki, zakończonej maleńkim, ostrym, zagiętym haczykiem. Nadto samiec posiada wzdłuż każdego boku ogona dziesięć plamek, a samica tylko jedną. Nie zawsze widać wszystkie dziesięć plamek. Bywają dni, w których występuje tylko jedna. Prawdopodobnie przyczynami tego są głód i przestrach, nie zaś nizka temperatura, gdyż nawet przy 6°-7° R. plamki nie znikały.
Samica po zapłodnieniu zaczyna grubieć, brzuch jej przybiera, rzec można, potworne rozmiary, a boki tak wydymają się, że często linja kręgosłupa tworzy brózdę.
Samica przed porodem okazuje pewien niepokój, stara się gdzieś ukryć. Pierwszy płód rodzi się ogonem naprzód, po paru kurczach matki. Wkrótce zjawia się drugi, głową naprzód, poczym następuje 10-15 minut pauzy. Następnie w ten sam sposób rodzą się dwie rybki, znowu pauza i t. d.
Nowo narodzone rybki z początku padają na dno, wkrótce jednak zaczynają pływać, poruszając w bok ogonkiem, i łowić drobne skorupiaki, oraz wymoczki.
Girardinus decemmaculatus rozmnaża się kilka razy w ciągu lata, przy temperaturze 15°-20° R. Ilość noworodków wynosi 20-40, a niekiedy jeszcze więcej. Wielkość ich wynosi blizko 1 cm. Początkowo są one zupełnie podobne do siebie, dopiero w ciągu 3-5 miesięcy, zależnie od ilości i jakości pożywienia, od nasycenia wody powietrzem i t. p., płetwa podogonowa u samców zaczyna zwijać się i wogóle zaczynają występować różnice płciowe.
U wyżej wspomnianej ryby zauważono niejednokrotnie powtórny poród bez powtórnego zapłodnienia. Mianowicie u zapłodnionej samicy, trzymanej oddzielnie, w jakiś czas po urodzeniu zwykłej liczby, zauważono powtórne grubienie i nastąpił poród, którego rezultatem była jednak mniejsza, niż zwykle, liczba młodych.
Oprócz Girardinus decemmaculatus do Europy sprowadzono Girardinus caudimaculatus, z jedną tylko plamą z każdego boku, zresztą podobny do poprzedniego. Rozmnaża się nieco obficiej i jest jeszcze podatniejszy do pokojowej hodowli.
Poecilia mexicana Gnth., pochodząca z Meksyku, jest trochę większa od poprzednich żyworodek. Rybka ta, szczególniej samiec, odznacza się zaokrąglonym, wachlarzowatym ogonem. Zasadnicza barwa ciała-srebrzysta z niebieskim odcieniem i dwoma rzędami bronzowawych plamek. Płetwa podogonowa samca zwinięta, zakończona widełkami. Liczba rodzonego zarybku 8-20. Każda rybka rodzi się oddzielnie w odstępach 10-20 minut, głową na dół, zgięta. Poecilia mexicana rozmnaża się najczęściej przy 20° R., a żyć może dobrze nawet przy 12° R.
Gambusia Holbrookii jest najmniejszym ze znajdujących się obecnie w Europie gatunków żyworodek. Pochodzi ona z południowych Stanów Zjednoczonych i Kuby. Ubarwienie samca składa się z żółtawego lub białego tła i dość, dużych, czarnych plam rozsianych po ciele i płetwach. Samica ma tylko po dwie czarne plamy z każdego boku, jedną koło oczu, a drugą koło nasady ogona. Podogonowa płetwa samca nie tworzy rurki, lecz silnie zaostrzony trójkąt. Rybki rodzą się bardzo szybko, z małemi pęcherzykami żółtkowemi. U Gambusia Holbrookii zdarzają się, jak i u Girardinus decemmaculatus powtórne porody bez samca.
Oprócz Gambusia Holbrookii w handlu spotyka się Gambusia affinis.
Mollenisia latipinna, niedawno sprowadzono do Europy, pochodzi z Meksyku i Stanów południowych. Dorosłą samce odznaczają się niezwykłej wielkości płetwą grzbietową. Płetwę podogonową samca stanowi igła zaopatrzona na bokach maleńkiemi ząbkami. Ubarwienie dość pstre, z przewagą barwy czerwonawej.
Oprócz Mollenisia latipinna do Europy sprowadzono gatunek Mollenisia formosa.
Wszystkie wyżej wspomniane żyworodki, a zwłaszcza Girardinus, trzymać i rozmnażać można nawet w szerokich słojach z dnem pokrytym czystym rzecznym piaskiem, i zawierających wodne rośliny. Karmić należy drobnemi skorupiakami, jak Daphnia lub Polyphemus (Cyklop), surowym mięsem i t. p. Młode karmić można wymoczkami, drobniejszemi, młodemi cyklopami i t. p: Prócz tego żyworodki jedzą drobne wodorosty. Wreszcie można karmić dorosłe sztucznym pokarmem piscidinem 0, a młode piscidinem 000, a potym 00.
Kiedy samica bardzo zgrubiała, co oznacza blizki poród, należy umieścić ją w osobnym słoju, a następnie oddzielić od nowonarodzonych rybek, przenosząc ją z powrotem do starych, gdyż młode mogą być przez stare pozjadane. Należy zmienić wodę tylko wtedy, gdy jest bardzo brudna, lub gdy ryby pływają pod
powierzchnią chwytając powietrze.
Żyworodki dostać można w Petersburgu; Moskwie, Kijowie lub w większych miastach Niemiec; z petersburskich firm polecić można Petrowa (Wasiliewskij ostrow, l linja Nr. 50), który wysyła cenniki i warunki przesyłki na żądanie darmo. W Moskwie np. Etiker (Bolszaja Nikitinskaja ugoł Szeremetewskago pr. Richtera). W Kijowie Sławin (Nikołajewskaja 3). Z firm berlińskich polecić można F. Olaf Andersen (Berlin S., Stallsreiberstr. 13) (cennik tego ostatniego na żądanie darmo, Girad. caudim. 75 fenigów para, oraz Paul Matte in Lankwitz b. Berlin, cennik darmo). Julius Reichelt Elsasserstr. 12. Berlin N. Vorratsliste darmo.
Oprócz wymienionych wyżej żyworodek została sprowadzona do Europy Amblyopsis spelaeus. Jest to kilkunastocentymetrowa rybka, biaława, ślepa. Pochodzi ona z podziemnych wód groty Mamutowej w Kentucky. Wszystkie egzemplarze były wkrótce rozkupione i co się z niemi stało ― niewiadomo.
Konrad Prószyński (syn).
Linki:
http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=14300&from=FBC
Kosmos , Lwów Roczn. 27. p. 296-301.
Przez
Dra: Mieczysława Grochowskiego.
__________
Ryba rajska, jest jedyną rybą, należącą do działu Błędniczaków (Labyrinthici), żyjącą od niedawna w Europie. Pochodzi ona z Chin, skąd została po raz pierwszy wysłaną do Francyi przez konsula Simona do Paryża, gdzie dostała się do francuskiego hodowcy ryb Carbonnier, który ją zaaklimatyzował i doprowadzil do rozmnażania. Nazwę jej nadał Lacepede a opisał pierwszy Cuvier. Nazwa Macropodus znaczy dosłownie wielkonóg i pochodzi stąd, że ryby te posiadają długie nitkowate płetwy piersiowe, które mogą być porównane z nogami. Opis Cuviera nie jest ścisły i świadczy, że nie miał on przed sobą żywych egzemplarzy. Górne kości przełykowe są wydrążone jak u wszystkich Błędniczaków i mogą być wypełnione wodą, tak że ryba może żyć pewien czas bez wody.
Uzębienie ogranicza się wyłącznie do szczęk i składa się z drobnych ząbków. Płetwa grzbietowa jest złożona z trzynastu twardych promieni a siedmiu miękkich, płetwa podogonowa z siedmnastu albo ośmnastu twardych i piętnastu miękkich, płetwy brzuszne z jednego twardego, wydłużonego i pięciu miękkich promieni, płetwa ogonowa ma formę półksiężyca. Brązowe ubarwienie grzbietowej strony ciała, przechodzi ku spodowi w zielono-siwe; boki są pręgowane poprzecznie w ten sposób, że za pręgami żółto-zielonemi lub niebieskawemi następują pręgi czerwone. Pokrywkę skrzelową zieloną ozdabia żółty brzeg. Samica posiada słabiej rozwinięte płetwy i ubarwienie jej jest mniej jaskrawem. Długość wynosi ośm do dziewięciu centymetrów.
O życiu w stanie dzikim nie mamy żadnych wiadomości. Utrzymują przeto niektórzy, że jest ona produktem sztucznej hodowli, prowadzonej przez czas długi. Tyle tylko wiadomo, że ryba ta jest powszechnie hodowaną w Chinach w akwaryach, podobnie jak złota ryba, jednakże o wiele łatwiej rozmnaża się w małych nawet akwaryach. Ponieważ posiada zdolność życia w wodzie, zawierającej mało tlenu, i może nawet żyć bez wody 20 minut i więcej bez szkody widocznej, przeto nadaje się łatwiej do hodowli w akwaryach niż każda inna. Ze stu ryb, wysłanych z Chin, utrzymało się dwadzieścia dwie przy życiu, a od tych pochodzą wszystkie inne hodowane obecnie w Europie.
W porze godowej walczą samce o zdobycie samicy i przybierają wtedy najświetniejsze barwy; walki te rozstrzyga zawsze samica, wpadając między walczących i wybierając najpiękniej ubarwionego samca. Wówczas samiec przystępuje do budowy gniazda. Zakłada on je na powierzchni wody, w pobliżu wystających nad powierzchnię skał akwaryum lub między łodygami roślin. Średnica jego wynosi pięć do dziesięciu centymetrów. Składa się ono z kulek powietrznych otoczonych śluzem wydzielanym przez samca w porze godowej. Samica składa jaja, które się układają w ten sposób, że pod każdą kulką powietrzną znajduje się jedno jajko. Samiec pilnuje ustawicznie gniazda tak, że i samica nie może się do niego zbliżyć. W dwadzieścia cztery godzin po złożeniu jaj pojawia się ciemna plama w żółtku jaja, a dzień później zaczyna się bicie serca; we dwadzieścia lub ośmnaście godzin później wykłuwają się młode bezgębne rybki; w pięć do sześć dni przybierają one kształt rodziców; w ósmym miesiącu życia dorastają. Samiec utrzymuje porządek pomiędzy młodemi.
Skoro tylko młoda rybka oddali się, spieszy on za nią, chwyta w pyszczek i wkłada napowrót w gniazdo. Po wyrośnięciu młodych opieka ta ustaje, a często nawet rodzice zjadają własne potomstwo. Młode żywią się początkowo pianą gniazda, następnie wymoczkami, później rozmaitemi żyjątkami widzialnemi gołe m okiem a w końcu tem samem pożywieniem co i rodzice. Z wielu opisów hodowli tych ryb zasługuje najbardziej na uwagę opis Beneckego w dziele Brehma, tudzież Windsteiga w dziele Findeisa. Windsteig był pierwszym hodowcą tych ryb we Wiedniu. Otrzymał on w roku 1874 od Carbonniera małą ilość tych ryb za wysoką cenę. Dwadzieścia sztuk tych ryb wysłano z Paryża prosto do Wiednia, a kiedy przyszły na główny urząd cłowy, nie pozostała ani jedna przy życiu. Jako wynagrodzenie przysłał Carbonnier Windsteigowi trzynaście sztuk, które doszły wprawdzie żywe, ale w bardzo złym stanie. Pomimo najstaranniejszej pielęgnacyi wyginęły ryby tak, że tylko trzy sztuki pozostały przy życiu, dwa samce i jedna samica i zaczęły się rozmnażać w czerwcu w roku 1874; otrzymał on trzysta młodych. Po czternastu dniach miały znów składać ikrę, jednakże samica nie mogła jej wydzielić i zginęła. W ten sposób ryby importowane z Paryża zostały stracone, gdyż i obydwa samce zginęły w tym samym roku. Obecnie zależało tembardziej na tem, ażeby młode wychować. Codziennie trzeba im było dostarczać małych „żyjątek” wodnych, które służyły im za pożywienie. Z całego tego lęgu zostało tylko czterdzieści najsilniejszych sztuk. Już w następnym roku 1875 w czerwcu były one przeważnie dorosłe i zdolne do rozmnażania. Z tych zachował Windsteig tylko trzy pary najsilniejsze, resztę musiał z powodu braku miejsca i akwaryum wysprzedać. Wkrótce potem lęgły się one kilkakrotnie, tak że ilość ich doszła do tysiąca sztuk, jednakże wiele słabszych zginęło, tak że tylko siedmset zostało przy życiu. Ale i z temi nie miał on szczęścia. Ryby były już trzy do czterech centymetrów długie, jesień była piękna i ciepła, zostawił więc ryby przy oknie otwartem. Czwartego listopada temperatura spadła nagle a wszystkie ryby leżały na dnie akwaryum, jak martwe. Zamknął on natychmiast. okno, ogrzał jak mógł najprędzej wielki dzban wody i wlał do akwaryum. Woda, która przedtem miała tylko 3° R. osiągnęła w ten sposób 10° a po pewnym czasie wielka ilość ryb powróciła do życia. W ten sposób uratował on dwieście sztuk, inne jednak zginęły. .
W roku 1876 miał on już więcej szczęścia, wychował bowiem około trzech tysięcy młodych. W następnych latach wyhodowywał regularnie odtąd około trzech tysięcy ryb rocznie. Utrzymuje on, że gdyby miał środki odpowiedne, ażeby módz większą ilość akwaryów nrządzić, to zdołałby wychować rocznie pięćdziesiąt tysięcy lub więcej. Opłacałoby się to dosyć, gdyż ryby rajskie są jeszcze dość drogie. Do akwaryów słodkowodnych nie nadaje się żadna ryba tak dobrze jak rajska, gdyż znosi ona dobrze temperaturę 30° R., natomiast należy ochraniać ją od zimna, gdyż przy 4° R. przestaje przyjmować pożywienie. W akwaryach żywią je mięsem miękko roztartem i małymi robakami. Młode muszą być żywione małemi żyjątkami, skorupiaczkami, które zbiera się po kałużach. Wodę zmienia się rzadko, a szczególnie w czasie lęgu nie powinna być zmieniana; akwaryum powinno stać na miejscu, gdyż w przeciwnym razie przeszkadza się rybom w lęgu.
Około roku 1892 zapisałem z Wiednia dwie pary ryb rajskich, które zdaje się były pierwszemi w Galicyi; jedna para zginęła w drodze. Jako wynagrodzenie przysłano inną parę. Jedną parę pozostawioną u siebie wpuściłem w wielkie akwaryum, mieszczące około dziewięciu konewek wody, jakkolwiek zwykle hodowcy używają dla tych ryb małych akwaryów. Dno w akwaryum pokryte było grubą warstwą dobrze przepłukanego piasku a na dnie znajdowały się liczne rośliny i kamienie. Akwaryum posiadało u góry galeryę ażurową w celu ułatwienia przystępu powietrza, gdyż z wierzchu było przykryte taflą szklanną. Przykrycie akwaryum za pomocą szklanej tafli lub siatki jest koniecznem, ażeby uniemożliwić rybom wyskoczenie z wody, zwłaszcza w pierwszych dniach wpuszczenia ich do akwaryum. Temperatura wody w akwaryum musi być równą z temperaturą wody znajdującej się w naczyniu, w którem ryby zostały sprowadzone, gdyż szybka zmiana temperatury jest dla wszystkich ryb szkodliwą. Ryby karmiłem tartem mięsem, podawanem z rąk, ażeby nie zanieczyszczać wody nadmiarem pożywienia. Mięso powinno być podawane tylko w braku naturalnego pożywienia, które stanowią drobne żyjątka wodne, głównie Skorupiaki, należące do działów Wioślarek (Cladocera), Widłoraczków (Copepoda) i Małżoraczków (Ostracoda). Przez całe lato zbierałem te raczki po kałużach zapomocą zwykłej siatki. Unikać należy zbierania raczków w stawach zarybionych, gdyż z niemi dostają się łatwo do akwaryów pasożyty ryb, z których najniebezpieczniejszą jest Splewka karpiowa (Argulus foliaceus). Ażeby umożliwić żywienie ryb raczkami i podczas zimy, założyłem sztuczną hodowlę skorupiaków. W tym celu zebrałem wielką ilość siodełek (ephippium), zawierających jaja wioślarek, należących do rodzaju Rozwielitka (Daphnia). Siodełka takie zbiera się łatwo w jesieni zapomocą zwykłej siatki w kałużach, w których przez cale lato żyły Rozwielitki. Siodełka te wysuszyłem na słońcu i po kilku dniach wrzuciłem do trzech wielkich słojów. Po kilku dniach wylęgła się dość wielka ilość Rozwielitek. Skoro Rozwielitki dorosły, używałem je na pokarm dla ryb, w ten sposób, że wlewałem zawartość słoja pierwszego do akwaryum lub też wpuszczałem ryby do słoja, wyjąwszy przedtem ze słoja około dziesięć egzemplarzy Rozwielitek, które miały być użyte do dalszej kultury. Skoro zawartość pierwszego słoja została zjedzoną przez ryby, postępowałem w ten sam sposób z zawartością słoja drugiego i trzeciego. Zanim ryby zjadły Rozwielitki w słoju trzecim, w pierwszym z pozostawionych dziesięciu egzemplarzy wylęgała się dostateczna ilość, ażeby służyć za świeży pokarm. Pomimo tej starannej hodowli i pomimo, że samiec kilkakrotnie zaczynał budowę gniazda, mała samica nie dorosła do normalnych rozmiarów i prawdopodobnie z powodu niemożliwości wydzielenia ikry
zginęła.
W Galicyi, o ile mi wiadomo, próbował hodowli tych ryb pan Sidoryak i był o tyle szczęśliwszym, że się rozmnażały. Młodych jednak wychować nie mógł. Przed kilku laty sprowadził ryby rajskie w większej ilości pan Złotnicki, czy jednak u kogo z nabywców rozmnażały się, nie wiem.
Przed kilku tygodniami dowiedziałem się, że hodowlą tych ryb zajmuje się pan Krupka. Z małej ilości egzemplarzy wychował sto kilkadziesiąt sztuk. Niedawno oglądałem piękne jego akwaryum i nabyłem od niego parę ryb, które próbujemy hodować w gabinecie zoologicznym uniwersytetu.
Żywimy je przeważnie mięsem siekanem drobno lub krajanemi robakami, gdyż otrzymanie żywych skorupiaków nie jest tak łatwem w mieście jak było dla mnie wówczas, kiedy po raz pierwszy ryby te trzymałem, gdyż wówczas mieszkałem w Hołosku Wielkiem, gdzie jest wielka ilość kałuż, w których żyje bardzo wiele Rozwielitek i innych skorupiaków. Pomimo tego w kilka dni po przyniesieniu ryb do uniwersytetu, samiec zbudował gniazdo, z którego wyszła 12. czerwca wielka ilość młodych. Młode rybki rozeszły się szybko z gniazda, a 15. czerwca przeniosłem już samicę do drugiego akwaryum. Młode rybki znikały gdzieś bez śladu, a że przypuszczaliśmy, że samiec je zjada, przeto wcześniej niż radzą: hodowcy, gdyż już 17. czerwca przeniosłem i samca do akwaryum, w którem wprzód umieściłem samicę. Pomimo tego ilość młodych ryb zmniejszała się ustawicznie, tak że wszystkie z tego gniazda wyginęły. Stare natomiast ryby w nowem akwaryum zbudowały drugie gniazdo, z którego młode żyją dotychczas, następnie zakładały jeszcze dwukrotnie gniazdo a większość młodych utrzymuje się przy życiu.
Dzięki starannej opiece naszego służącego w Instytucie zoologicznym we Lwowie Mateusza Czopa, mamy już kilka pokoleń rybek rajskich w akwaryach.
Linki:
http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=26430&from=FBC
http://akwa-mania.mud.pl/ryby/ryby/rybym/Macropodus%20opercularis.html
Przyrodnik: miesięcznik dla młodzieży, poświęcony naukom przyrodniczym, 1926, Zeszyt 2-3, str. 52-57.
WŁODZIMIERZ KULMATYCKI (Bydgoszcz).
Liczny »drobiazg rybi«, składający się często z szeregu różnych, biologicznie niejednokrotnie ciekawych bardzo gatunków, nie zasługuje zwykle na specjalną uwagę rybaków. — Każdy, kto kiedykolwiek, choćby pobieżnie przyglądał się połowom na jeziorze, stawie czy rzece, widział, z jaką obojętnością traktują rybacy gatunki ryb, nie przedstawiające wartości hodowlanej, czyli t. zw. »chwast rybi«. — W naszych wodach takim chwastem bywa n. p. ciernik, którego ze względu na kłujące ciernie, kaleczące nogi bosym rybakom, traktują oni już nie obojętnie, ale z prawdziwą wprost nienawiścią.
Podobną rolę odgrywa, a raczej odgrywał u rybaków węgierskich gatunek »psiej ryby« (węgierska »ribahal«) (Umbra lacustris (Grossinger) = U. krameri Fitz). — Jednakże ryby tej nienawidzą rybacy węgierscy nie ze względu na dokuczliwe ciernie lub inne organy obronne, ale z tego powodu, że drobną tę rybkę uważają powszechnie za trującą: z tego powodu, o ile znajdzie się ona w połowach, skrzętnie ją usuwają, by nie obniżyła wartości towaru u kupujących, pomimo tego, że jest zupełnie nieszkodliwem zwierzęciem, z trucizną nie mającem nic wspólnego.
Jak dalece zakorzenioną jest »nienawiść« do tego drobnego gatunku wśród łowiących, świadczy o tem fakt, opisywany przez Hekkla i Knera (»Die Süßwasserfische der Österreichischen Monarchie« 1858), — że rybacy czują się obrażeni, »jeśli przy zakupie żąda się »psiej ryby«. »Psia ryba«, której centrum rozprzestrzenienia stanowią Węgry, niegdyś była tam gatunkiem niezmiernie powszechnym: było to w owe czasy, gdy węgierska nizina, stanowiąca zagłębienie, otoczone ze wszystkich stron potężnemi łańcuchami górskiemi, stale zbierała liczne wody, zlewające się z nich, tworząc jedno wielkie bagnisko nigdy nie wysychające, a będące prawdziwem Eldorado dla młodych roczników ryb, które tam się wylęgały, a podrósłszy, zapełniały wody Dunaju i Cisy, słynących od wieków z bogactwa naturalnego ryb. W miarę, gdy postępująca kultura ujęła rzeki w twarde jarzmo regulacji, odsłaniając przez to liczne, dotąd pod zalewem ziemie i oddając je uprawie rolnej, znikać poczęło bogactwo rybne rzek węgierskiej niziny. — Wraz z gatunkami cennemi, których sztuczne utrzymywanie przyjął na się człowiek, przy pomocy organizacyj rybackich, poczęły znikać i gatunki mniej cenne, a wśród chwastu rybiego »psia ryba«; tragiczny los tego gatunku nie budził litości wśród rybaków węgierskich, szczerze nie lubiących go. Naturalnym biegiem rzeczy »psia ryba« była coraz rzadszą i dopiero, kiedy stała się prawie że już »pomnikiem przyrody«, wówczas dał się słyszeć głos znanego ichtjologa węgierskiego, kierownika świeżo założonej stacji hydrobiologicznej nad jeziorem Balaton (Błotnem) Dr. B. Hankó, zwracający uwagę na to, że gatunek ten niknie (»Über den Hundsfisch Umbra lacustris (Grossinger) = (U. Krameri Fitz)«, Zoolog. Anz. 1923), i że należy obszerniej nim się zająć.
»Psia ryba« (fig. 1.) należy do rodziny Umbridae, która z bardzo daleko od siebie stojącemi rodzinami posiada wiele cech wspólnych. I tak n. p. w pewnych względach podobną jest do szczupaków, w drugich do karpiowatych, wreszcie nawet do Cyprinodontów. Nic też dziwnego, że przeglądając literaturę ichtjologiczną, o trzech gatunkach, należących do rodziny Umbridae, widzimy, do jak różnych rodzin są one zaliczane przez rozmaitych autorów. Jak w związku z tem rozmaite nazwy otrzymywała »psia ryba«, świadczy fakt, że n. p. po raz pierwszy w roku 1726 była opisana przez Marsiliego jako Gobius caninus. W trzydzieści lat później Kramer nadał jej nazwę Umbra, którą również przyjął w roku 1763 Granovius do swych dzieł. Lecz wnet zginął w literaturze słych o owej rybie; najpoważniejsze dzieła ichtjologiczne (Linneusza, Lacépède’a, Blocha, Cuviera) milczą o niej; dopiero w r. 1794 Grossinger opisuje ją pod nazwą Aphyra lacustris. — W drugiem wydaniu Cuviera »Regne animal« jest »psia ryba« opisana, lecz posiada nazwę Cyprinodon umbra, — zaś okazy tego gatunku, które dostały się z Węgier do Muzeum Narodowego w Paryżu, otrzymały nazwę Umbra nattereri ku czci badacza Natterera. Dopiero nazwę Umbra Krameri ustalił w roku 1832 Fitzinger i ta nazwa najczęściej była używana przez zoologów, pomimo tego, że według zasad nomenklatury zoologicznej musi się gatunek ten nazwać Umbra lacustris. — Wspomnieć należy, że jeszcze w roku 1882 dwóch autorów węgierskich, Karoli i Herman, ochrzcili gatunek ten Umbra canina.
»Psia ryba« należy do niewielkich gatunków, osiągając wielkość 6 — 11 cm. Ogółem jednak egzemplarze żeńskie są większe od męskich. Ubarwienie jej jest następujące: ogólny ton żółtawo-zielony, na grzbiecie brunatnawy, często ciemno-brunatny, na brzuchu jasny. Na bokach, wzdłuż linji nabocznej, pasek złotawo-żółty, niekiedy o odcieniu miedziano-czerwonawem; oprócz tego bywają czasem nad i pod pasem głównym jeszcze paski podłużne. Na głowie i na bokach ciała nieregularne plamy ciemno-brunatne oraz marmurkowanie. Płetwy: grzbietowa i odbytowa brunatnawe, często z przepaską, utworzoną z czarnych punktów; inne płetwy są jasne. U samców występuje niejednokrotnie czerwony pasek od gardła aż do odbytu.
Postać posiada »psia ryba« nieco ściśniętą z boków; grzbiet natomiast jest szeroki i zaokrąglony. Głowa gruba, z boków ściśnięta, opatrzona wielkim, dolno ustawionym otworem ustnym. Kości szczęki dolnej, międzyszczękowe, lemiesz i podniebieniowa opatrzone zębami, których brak na języku i kościach szczęki górnej. Język silnie rozwinięty, kończy się długim, ostrym szpicem. Oczy stosunkowo duże, wynoszą około jedną czwartą długości głowy. Otwory nosowe podwójne, są bardziej zbliżone do końca pyska, aniżeli do oka. Szczelina nosowa bardzo wielka. Głowa cała (wraz z pokrywą skrzelową), z wyjątkiem nosa i szczęk, jest pokryta łuskami, tak, że głowa przechodzi niepostrzeżenie w grzbiet. Łuski są miękkie; leżą luźno w torebkach łuskowych, wzajemnie pokrywając się dachówkowato do połowy średnicy. Linja naboczna zaznaczona przez jaśniejszy pasek: nie widać natomiast otworków, które zaznaczone są na głowie wzdłuż przedwieczka na szczęce dolnej i w krąg oczu. Formuła łuskowa brzmi 5/7, 33-35 .
Płetw a grzbietowa znacznej długości; członkowane jej promienie posiadają taką samą wielkość, jak płetwy odbytowej. Płetwy brzuszne, osadzone pod grzbietową, mają najdłuższy czwarty promień, podczas gdy w płetwie ogonowej najdłuższemi są promienie środkowe. Formuła płetew brzmi: D 3/12-13, A 2/5-6, V 1/5, P 1/12, C 4/9/3-4.
Rozprzestrzenię gatunku obejmuje Węgry, Austrję, Serbję, Rumunję i Rosję, a być może i Polskę. Najszerzej rozprzestrzeniona jest »psia ryba« na Węgrzech. Hankó (jak wyżej) podaje szereg miejscowości, w których gatunek ten występuje. Stanowiska te skupiają się głównie około jeziora Balaton (Błotnego), w którem żyje »psia ryba«, podobnie jak w jego dopływach (Zala i inne), przeważnie w komitacie Nagyberek. Również znajduje się w jeziorze Fertő (Neusiedlerskiem) i wypływającej zeń rzeczce Hanszag. — Pod Budapesztem występuje w jednym z potoków (»Potok djabelski«) oraz w Dunaju podobnie jak pod Zimony. Pozatem znaną jest z szeregu innych miejscowości, n. p . z rzeki Berettyć, leżącej w dorzeczu Cisy.
W Austrji znanem jest tylko jedno stanowisko pod Moosbrunn w okolicach Wiednia (Heckel i Kner j. w.).
W Serbji pod Belgradem i Negotinem gatunek ten również występuje. Szeroko rozprzestrzeniony jest w Rumunji. Antipa (»Fauna ichtiologica a Rumaniei« — 1901) podaje »psią rybę« z jezior przydunajowych; szczególnie obfitą ma być według tego autora w delcie Dunaju. Również występuje pod Sulimą bezpośrednio przy ujściu do morza. Nie obcą też jest wodom Prutu, gdzie stwierdził ją Antipa aż pod Jassami (»Balta Cristesti«). W Rosji występuje w okolicach Odessy (Heckel i Kner j. w.) oraz w dolnych zalewach Dniestru (Berg: »Ryby prjestnych wod rossijskoj imperji« 1916).
Jak wyżej zaznaczyłem nie jest wykluczonem, że i w Polsce występuje ten gatunek. Pax (»Die Tierwelt Schlesiens« 1921) podaje, że znajdowano »psią rybę« pod Tarnowskiemi Górami. Czy stanowisko to jest naturalnem, trudno powiedzieć. Być może, że drobna ta ryba uchodziła dotychczas uwadze, choć z drugiej strony prawdopodobniejszem jest zawleczenie na Górny Śląsk tego gatunku przez człowieka; wiadomo bowiem, że ryba ta stanowi niejednokrotnie objekt akwaryjny, a nigdzie w Polsce hodowla ryb w akwarjach nie jest tak silnie rozwiniętą, jak właśnie na Górnym Śląsku.
Niewykluczonem jest nareszcie odnalezienie tego gatunku w polskich wodach zlewiska Morza Czarnego, przedewszystkiem Prutu czy Dniestru, a być może nawet wśród błot Prypeci, posiadających wiele wspólnych cech z dawnemi rozległemi błotami węgierskiego niżu.
»Psia ryba« zamieszkuje wraz z karasiami, piskorzami i głowaczami stojące wody, przebywając szczególnie w miejscach o torfiastem i mulistem podłożu, jednakże utrzymuje się wśród czystej wody, bezpośrednio ponad dnem. Ogromnie trwożliwa i zgrabna przy pływaniu jest trudną do połowów tern więcej, że tylko rzadko wypływa na powierzchnię celem nabrania powietrza; dążąc na dno z głową pochyloną, wypuszcza powietrze poprzez szczeliny skrzelowe w formie wielkich banieczek. Z szczupakiem łączą ją nietylko pokrewne cechy morfologiczne, ale również bardzo znaczna żarłoczność, doprowadzona nawet do kanibalizmu. Żywi się rozmaitemi istotami żyjącemi na dnie wód, nie szczędząc i swych towarzyszy: objawia przytem żarłoczność, jak jej krewny szczupak, i to tak dalece, iż obserwowano nawet wypadki, w których »psia ryba«, połknąwszy okaz tej samej wielkości, nie mogła go przełknąć i ginęła wskutek nadmiernego »obżarstwa« przy zastawionym obficie stole.
Pomimo żarłoczności na wędkę nie daje się schwytać; jedynym sposobem łowienia, to połów w mętnej wodzie siecią. W tym celu mąci się szlam denny i wówczas dopiero raz po raz przeszukuje się siecią wodę.
Na ogół jednak rybacy »psią rybę« nie łowią chętnie, przeciwnie nawet wyrzucają ją z połowów, gdyż tylko we wiosce Marczali spożywa uboga ludność ten gatunek ryby. W tych miejscowościach, w których uprzedzenie do »psiej ryby« jest mniejsze, aniżeli powszechnie, karmią nią świnie i drób, szczególnie kaczki, stąd węgierska nazwa »ruczahal«; niejednokrotnie używaną jest na kompost.
Ongiś obfitym był połów tego gatunku w jeziorze Neusiedlerskiem, skąd okazy dochodziły do Wiednia, gdzie handlarze rybam i akwaryjnemi płacili niezłe ceny. Dziś w akwarjach trzymają rzadko »psią rybę«; przeważnie spotykani są bliscy krewni tego gatunku: Umbra pygmea lub Umbra limi, pochodzący z Ameryki.
W akwarjach przeważnie hodują samice, samce bowiem zdarzają się o wiele rzadziej. Powoduje to trudności w rozmnażaniu się rybek, gdyż często zdarzają się przy hodowli samice, wypełnione ikrą, które sną, nie mogąc w miesiącu kwietniu odbyć tarła w braku samców.
Na ogół jednak w akwarjach, szczególnie basenowych, przy obecności samców rozmnażanie odbywa się bardzo pomyślnie, jak to n. p. obserwowano w znanej hodowli ryb ozdobnych Mattego w Lankwitz pod Berlinem. (Bade: Die mitteleuropäischen Süßwasserfische). Heckel i Kner co prawda twierdzą inaczej, lecz zdaje się podane przez nich fakty niepłodności należy właśnie położyć na brak samców.
Bliższych danych biologicznych z zakresu opieki nad ikrą i potomstwem dla »psiej ryby« nie znamy, wiadomo tylko o jej amerykańskich krewnych, że samice troszczą się o potomstwo, opiekując się ikrą; przez poruszanie piersiowemi płetwami samice zmieniają w najbliższem otoczeniu ikry wodę, dostarczając przez to tlenu i usuwając wszelkie zanieczyszczenia ikry.
W akwarjach »psia ryba« jest nie wymagającą, oswaja się bardzo łatwo i pobiera pokarm z ręki; niedogodnem jedynie jest jej wyskakiwanie z wody wskutek czego akwarja muszą posiadać odpowiednie zabezpieczenia.
Najlepiej hodują się »psie ryby« w akwarjach, posiadających »starą« wodę, a na dnie obfitą warstwę mułu. W takich akwarjach chowają się najlepiej i w nich można obserwować niezmiernie ciekawy sposób pływania, w którem »psie ryby« są prawdziwemi mistrzami.
Przy pływaniu poruszają naprzeciw leżącemi płetwami piersiowemi i brzusznemi, dzięki czemu otrzymuje się wrażenie biegu psiego i to też dało powód do nazwy gatunku. Każdy z promieni może się oddzielnie poruszać; wskutek tego ryba przeważnie włada niemi, podobnie jak człowiek, bębniący palcami po stole. W czasie pływania wszystkie płetwy wykonywają ruchy faliste, najbardziej silne są faliste poruszenia płetw piersiowych, poruszających jak śruby parowca, niedrgające zupełnie ciało ryby (fig, 2).
Położenie ciała jest dla »psiej ryby« obojętnem; stojąc, zwraca się głową zarówno ku dołowi, jak i ku górze, pod kątem mniej więcej 75 stopni, przyczem piersiowe płetwy lekko się poruszają, a ostatnie promienie płetwy grzbietowej lekko oscylują (fig. 3).
Przy chwytaniu zdobyczy ustawia się ryba dokładnie w kierunku ofiary i ślizga się niespostrzeżenie przy pomocy płetw piersiowych, by znalazłszy się w bezpośredniem pobliżu zdobyczy, być przy niej za pomocą jednego uderzenia płetwy ogonowej; gdy manewr ten się nie uda i zdobycz ucieknie, powtarza go psia ryba ponownie.
Przy przeniesieniu się naprzód (fig. 4) psia ryba porusza płetwą ogonową na prawo i lewo (na rycinie zaznaczono poruszenia punktacją). Przy ucieczce składa wszystkie płetwy i ogon jedynie pracuje, poruszając naprzód całe ciało, jak strzałę. Zatrzymanie się odbywa się przez uniesienie płetew: grzbietowej i piersiowej, przyczem te ostatnie śrubowo poruszają się, zaś grzbietowa w drugiej swej połowie wykonywa faliste ruchy.
Linki:
http://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/88610?tab=1
Solewski W., 1960, Pstrąg potokowy (Salmo trutta m. fario L.) dorzecza rzeki Soły — Bachforelle (Salmo trutta m. fario L.) des Flussgebietes der Soła. Acta Hydrobiol.. 2, 1, 5—39.
STRESZCZENIE
Przy użyciu agregatu prądotwórczego na prąd stały (220 V., 4,5 A), na 16 stanowiskach w dorzeczu rzeki Soły w trzech obszarach różniących się spadkami jednostkowymi (A: 77,3 — 27,0‰, B: 27,0 — 8,0‰, C: 8,8 — 7,2‰, Rys. 1), w maju i sierpniu 1958 r., odłowiono 295 sztuk pstrągów 2-, 3- i 4-letnich. Posłużyły one do określenia wyglądu zewnętrznego, tempa wzrostu, proporcji ciała, liczby promieni w płetwach, łusek na linii nabocznej, kręgów, wyrostków filtracyjnych I łuku skrzelowego i zębów na kościach okalających jamę gębową. Obliczono również ciężar trzewi i gonad w procentach ciężaru ciała, ilość oocytów w jajnikach oraz określono stosunek płci wśród odłowionych ryb.
Na podstawie tych pomiarów i obliczeń scharakteryzowano pstrąga potokowego żyjącego w tych wodach. Cechy pstrągów, pochodzących ze Soły przedstawiają się następująco:
1. Ubarwienie 2-, 3- i 4-letnich ryb nie odbiega zasadniczo od opisów z literatury.
2. Mniejsze przyrosty ciężaru i długości w stosunku do ryb z innych rzek i potoków (Wisły, potoków czechosłowackich, niemieckich i szwajcarskich) świadczą o trudniejszych warunkach środowiska względnie o niedostosowaniu się do warunków miejscowych pstrąga obcego, który jest tu wprowadzany drogą akcji zarybieniowych.
3. Stosunkowo najlepsze warunki życia posiadały pstrągi 2-letnie w odcinkach środkowych i dolnych potoków górskich o spadku jednostkowym 27 — 8‰, pstrągi 3- i 4-letnie w rzece Sole o spodku jednostkowym 8 — 7,2‰. Obszar górnych odcinków potoków górskich o spadku jednostkowym 77,3 — 27‰ był raczej trudny dla bytowania ryb.
4. Proporcje ciała w okresie od drugiego do czwartego roku życia zmieniają się następująco: Szybciej niż ciało na długość wzrasta: wysokość głowy, szerokość czoła, odległość przedoczna, wysokość ciała, odległość przedgrzbietowa, przód brzucha, podstawa płetwy grzbietowej i odbytowej. Wolniej wzrasta: długość głowy, średnica oka, odległość przednosowa, trzon ogona, wysokość płetwy odbytowej.
5. W miarę wzrostu ryb szerokość szczęki górnej zmniejsza się. Zmniejsza się również wcięcia rozwidlenia płetwy ogonowej.
6. W płetwach występują następujące ilości promieni: w grzbietowej I — IV/9 — 12, w piersiowych I/10 — 13, brzusznych I/7 — 10, w odbytowej II — IV/7 — 10.
7. Łusek na linii nabocznej znajduje się 106 — 120.
Najmniej łusek normalnych występuje na ciele ryb odłowionych w górnych odcinkach potoków górskich, więcej w niższych partiach tych cieków, a najwięcej łusek normalnych u pstrągów w samej rzece Sole. Przyczyn należy szukać w warunkach środowiska, które pośrednio może wpływać na proces formowania się łusek, albo w uszkodzeniach płytek centralnie położonych (apikalnych), które mogą być odrywane przez urazy mechaniczne.
8. Kręgosłup składa się z 53 — 60 kręgów.
9. Na I łuku skrzelowym występowało 11 — 18 wyrostków filtracyjnych.
10. Ilości zębów na kościach okalających jamę gębową były następujące: na międzyszczękowych 4 — 8/4 — 8, na szczęce górnej 6 — 18/6 — 18, na szczęce dolnej 5 — 14/5 — 14, na podniebiennych 6 — 14/6 — 14, na płytce lemiesza 0 — 3 (u Pp2) i 2 — 4 (u Pp3 i 4), na trzonie lemiesza 8 — 14, na języku 5 — 9.
11. Trzewia stanowią około 7% ciężaru ciała. Długość przewodu pokarmowego rośnie proporcjonalnie do długości ciała i wynosi około 79% długości ciała.
12. Ilość wyrostków odźwiernikowych jest niezależna od wieku i waha się w granicach 31 — 88.
13. Pstrągi tego samego wieku, nawet w tych samych miejscach złowione, posiadały gruczoły płciowe w różnych stadiach rozwoju. Wśród 2-letnich tylko 0,6% samic i 10% samców było dojrzewających płciowo. Wśród ryb 3-letnich 4% samic i 15% samców, a wśród 4-letnich 100% samic i 18% samców.
14. Lewa gonada była prawie zawsze większa i cięższa od prawej w granicach: 0,5 — 27,2% u dwuletnich, 44,4 — 77% u trzyletnich, 5,6 — 22% u czteroletnich.
15. U ryb tego samego wieku wzrost gonad samic był zawsze szybszy niż u samców.
16. Ilość ziaren oocytów w jajniku zmniejsza się z wiekiem: u ryb 3-letnich średnia ich ilość określona została na 4307 sztuk, u 4-letnich na 2676 sztuk w stosunku do 1 kg ciężaru samicy.
17. Współczynnik płodności zwiększa się z wiekiem, w miarę dojrzewania ryb.
18. Stosunek obu płci wynosi 1 : 1,04 na korzyść samców.
19. Wspomnieć należy, że dla zwiększenia stanu liczebnego pstrągów drogą naturalnego tarła w rzece, należałoby podwyższyć wymiar ochrony długości ciała ryb z obowiązującej długości 25 cm na 30 cm. Większość bowiem samic, o długości ciała 28 — 30 cm złowionych latem w dorzeczu Soły, znajduje się dopiero w okresie dojrzewania i w tym samym roku po raz pierwszy weźmie udział w tarle. Nadto, jeżeli sztuczne zarybianie będzie konieczne, to należy użyć do sztucznego tarła pstrągów miejscowych. Ich dopiero potomstwo wychowane w wylęgarniach znajdujących się na terenie dorzecza Soły, należy wpuszczać do rzeki. Na tej drodze istnieją możliwości poprawy typu pstrąga dostosowanego optymalnie do warunków miejscowych.
*
* *
Solewski W., 1962, Pstrąg potokowy (Salmo trutta m. fario L.) dorzecza Górnego Sanu — Die Bachforelle (Salmo trutta m. fario L.) im Flussgebiet des oberen San. Acta Hydrobiol., 4, 1: 47 — 57
STRESZCZENIE
Kraina pstrąga w dorzeczu Sanu sięga po zaporę zbiornika wodnego w Myczkowcach, obejmując nadto Hoczewkę, która wpada do Sanu poniżej zapory. W sierpniu 1960 r. w górnym Sanie i jego dopływach (Wołosaty, Solinka, Wetlina, Hoczewka) odłowiono agregatem elektrycznym na prąd stały (220 V, 4,5 A) pstrągi potokowe: 8 jednoletnich, 54 dwuletnie, 28 trzyletnich, 10 czteroletnich i 3 pięcioletnie. Ryby te posłużyły do scharakteryzowania populacji pstrąga żyjącego w tym rejonie.
Wzrost pstrągów jest zadowalający. W pierwszym roku życia osiągają długość ciała: 11,6 cm (Longitudo corporis), w drugim: 15,4 cm, w trzecim: 28,5 cm, w czwartym: 30,5 cm. Samce rosną wolniej i osiągają w roku piątym 30,5 cm długości.
Łusek regenerowanych na ciele badanych ryb jest więcej niż normalnych (36,0—90,0% wszystkich łusek). Ilość ich nadto z wiekiem ryb wzrasta.
Szybciej niż ciało na długość rośnie: głowa, odległość przedoczna i zaoczna, szczeka górna, wysokość ciała, a wolniej: wysokość głowy i średnica oka.
Między samcami i samicami zaznacza się dymorfizm. Samce mają dłuższą głowę, szczękę górną, odległość zaoczną i przedgrzebietową, oraz mają większą średnicę oka.
Ogólnie w długości ciała mieści się: długość głowy 3,4 — 4,2 razy, wysokość ciała 4,2 — 4,5 razy, odległość przedgrzebietową 2,0 — 2,3 razy, przód brzucha 2,9 — 3,4 razy, długość trzonu ogona 3,4 — 4,0 razy, wysokość trzonu ogona 9,2 — 11,3 razy, podstawa płetwy grzbietowej 7,1 — 8,5 razy a odbytowej 9,0 — 12,0 razy. W długości głowy natomiast mieści się: odległość przedoczna 3,4 — 4,1 razy, zaoczna 1,7 — 1,9 razy, średnica 4,6 — 6,5 razy, szerokość czoła 2,1 — 2,3 razy i wysokość głowy 1,6 razy.
Ilość zębów na kościach międzyszczękowych, trzonie lemiesza i szczęce górnej rośnie z wiekiem ryb, a na kościach podniebiennych, płytce lemiesza i języku zmniejsza się.
W linii bocznej ciała znajduje się 118 — 120 łusek, w kręgosłupie 58 — 60 kręgów i na I łuku skrzelowym 11 — 17 wyrostków filtracyjnych.
W płetwach znajduje się promieni wg wzoru:
. D III—IV/9—11
—————————————————— C 19
. P I/10—11; V I/8; A III/8—9
Ciężar trzewi, między drugim a piątym rokiem życia, wzrasta o 0,8%. a gonad u samic (do roku czwartego włącznie) o 18,7%. U samców wzrost ten jest powolniejszy i wynosi 4,6%.
Ilość oocytów w jajnikach zmniejsza się z wiekiem ryb średnio z 3776/kg u dwuletnich do 1929/kg u czteroletnich. Stosunek samic do samców, przed stawia się jak 1 : 1,44. Ubarwienie ciała nie odbiega od opisów z literatury.
*
* *
Solewski W. 1961. Pstrąg potokowy (Salmo trutta m. fario L.) dorzecza Wisły — Die Bachforelle (Salmo trutta m. fario L.) des Wisła — Flussgebiets. Acta Hydrobiol., 3, 1: 33 — 47.
STRESZCZENIE
Zakład Biologii Wód PAN w Krakowie prowadzi prace mające na celu możliwie dokładną charakterystykę ryb żyjących w rzekach Polski południowej. W ramach tego zagadnienia opisano pstrąga potokowego żyjącego w potoku Prądnik.
W czerwcu 1960 roku złowiono na wędkę w Dolinie Ojcowskiej 77 ryb, a poniżej, w okolicy wsi Zielonki, 16 sztuk. Pstrągi te na podstawie pomiarów, obliczeń i obserwacji scharakteryzowano następująco:
Ubarwienie ciała nie odbiega od ubarwienia podawanego w literaturze.
Wzrost jest wolniejszy niż pstrągów w dorzeczach Sanu, Soły i Wisły i odznacza się w populacji dużymi wahaniami długości ciała i ciężaru. Średnia długość ciała wynosi dla ryb jednoletnich 6,2 cm, dwuletnich 13,4 cm, trzyletnich 18,1 cm, czteroletnich 20,5 cm.
Na ciele jest więcej łusek regenerowanych niż normalnych, średnio 75,2% wszystkich łusek.
W długości ciała mieści się długość głowy około 4,1 razy, a wysokość głowy 6,3 razy. Wysokość ciała 4,1 razy, odległość P-V 3,3 razy, długość trzonu ogona 3 razy a jego wysokość 11 razy. Długość płetwy grzbietowej 7,8 razy, piersiowej 6,4 razy, brzusznej 8,1 razy i analnej 10,7 razy. W długości głowy natomiast mieści się: wysokość głowy 1,6 razy, szerokość czoła 1,7 razy, średnica pozioma oka 5,4 razy, długość szczęki górnej 3,2 razy, odległość przedoczna 3,6 razy a zaoczna 1,8 razy. Ciało jest stosunkowo krótkie i wysokie, o wysokim trzonie ogona.
Formuła ilości promieni w płetwach przedstawia się następująco:
. D III—IV/9—11
———————————————— C 19
P I/8—10; V I/7—8; A III—IV/7—8
Na kościach okalających jamę gębową znajduje się następująca ilość zębów: na międzyszczękowych 6 — 10, na szczękowych 18 — 34, na podniebiennych 12 — 24, na lemieszu 3 — 4/9 — 14, na języku 4 — 10 i na szczęce dolnej 12 — 26.
Kręgosłup ma 58 — 59 kręgów. Na I łuku skrzelowym jest 16 — 18 wyrostków filtracyjnych, a na linii nabocznej ciała 115 — 120 łusek.
Stosunek płci wśród złowionych samic i samców przedstawiał się jak 1 : 1,02. Wzrost ciężaru gonad wynosi u pstrągów, na przełomie 2 — 3 roku życia: u samców 0,1 — 0,3% ciężaru ciała, a między 3 a 4 rokiem 0,2 — 1,9%. U samic odpowiednio wzrost ten wynosi między 2 — 3 rokiem 2,9 — 4,6%, a między 3 a 4 rokiem tylko 1,1 — 1,9%. Szybki wzrost gonad męskich przypada w drugim roku życia, a żeńskich w roku trzecim.
W jajnikach samic trzyletnich znajduje się na 1 kg ciężaru ciała 2433 — 3115 oocytów, a u czteroletnich 2300— 1689/kg.
*
* *
ŻARNECKI Stanisław: Pogłowie tarlaków pstrąga z Wisły Śląskiej z roku 1954. Polskie Archiwum Hydrobiologii. T. 4: 1958, s. 207—220.
STRESZCZENIE
1. Badany był wiek i tempo wzrostu populacji Salmo trutta m. fario, odbywajacej w październiku 1954 tarło w krainie pstrąga Wiśle — w jej części śląskiej. Z odłowionych agregatem elektrycznym ilości 1515 tarlaków pobrano do badań próby łusek z 350 osobników. Z tej ilości 22,3% miało łuski „zregenerowane”. Do oznaczenia przydatny był materiał z 272 osobników.
2. Wiek tarlaków. W tarle biorą udział dwuletnie pstrągi w ilości zaledwie ok. 1%. Były to wyjątkowo dobrze wyrośnięte okazy. Około 63% pstrągów miało wiek 3 lat, około 32% miało wiek 4 lat, ok. 2,5% miało 5 lat. Starsze roczniki spotkano pojedynczo. Najstarszy tarlak (samica) w badanej populacji miał 8 lat życia. Bliższe szczegóły zawiera tab. I.
3. Wzrost osiągany w poszczególnych latach życia w rzece charakteryzują pomiary bezpośrednie zestawione w tab. II. Ciężar średni poszczególnych klas wieku zawiera tab. IIa.
4. Nie mając wśród tarlaków osobników jednoletnich i bardzo mało osobników dwuletnich obliczono ich wzrost w poszczególnych latach metodą wstecznych odczytów E. Lea. Wyniki szczegółowe zestawiono w tabl. III, IV i V.
5. Dla kontroli ścisłości zastosowanej tu metody odczytów wstecznych porównano obliczony tą drogą wzrost na długość osobników zwłaszcza z pomiarami bezpośrednimi. Zestawienie danych со do długości poszczególnych roczników obliczonych metodą wstecznych odczytów zawiera tab. VI (porównać z tab. II).
6. Pomiary bezpośrednie oraz odczyty wsteczne pozwoliły ustalić, że pstrąg na terenie Wisły Ślaskiej osiąga średnio:
po I roku — 9,4 cm
po II roku — 17,2 cm
po III roku — 23,2 cm
po IV roku — 27,5 cm
Graficznie przedstawiono średnie tempo wzrostu według klas wieku na wykresach (rys. 1 i 2.).
7. Wzrost ten uznać należy za normalny i gospodarczo zadowalający. Obawy со do karłowacenia pstrąga z powodu intensywnego zarybienia nie znalazły potwierdzenia w wynikach badań.
8. Osiągnięte w Wiśle przyrosty są zbliżone do przyrostów ustalonych ostatnio dla pstrąga z okolic Fuldy w Niemczech i z niektórych wód Szwecji (K. Müller)
9. Odłowiona w październiku populacja wykazała, że z 272 zbadanych sztuk 89,3% osobników miało już w tym czasie pierścienie zimowe.
10. W badanej populacji 12,13% odznaczało się niedojrzałymi gonadami. Niektóre z tych niedojrzałych sztuk posiadały szatę srebrzystą lub jej początki. Nasuwa to przypuszczenie, że część populacji pstrąga podlega metamorfozie smoltowej i może wywędrowywać jako troć do morza.
Rys. 1. Krzywa wzrostu populacji tarlaków pstrąga Wisły Śląskiej w październiku 1954 r. n — ilość osobników, b — bezpośrednie pomiary, w — odczyty wsteczne
Rys. 2. Długość ciała poszczególnych klas wieku (całe słupki) oraz roczne przyrosty w kolejnych latach (zakreskowana cześć słupków)
Fot. 1. Łuska osobnika, który w ciągu 3 lat osiągnął tylko 22 cm długości. Początek zakładania pierścieni zimowych
Fot. 2. Łuska osobnika 2-letniego. Długość 25 cm. Obwodowe pierścienie o prawie równomiernych odstępach
С. Жарнецкий
Популяция нерестующей форели в верхней Висле (Силезия)
Резюме
1. Исследовались возраст и темп роста популяции форели нерестующей в этой части Вислы (Силезия) в области форели. Из отловленного электрическим агрегатом количества 1515 рыб были взяты для опытов образцы чешуи из 350 индивидов. У 22,3% индивидов констатировано регенерацию чешуй.
2. Возраст нерестующих рыб. В нересте принимали участье 2-летние форели в количестве около 1%. Это были исключительно хорошо выросшие индивиды. Около 63% рыб было в возрасте 3 лет, около 32% — 4 лет, около 2,5% — 5 лет. Старшие рыбы встречались лиш поодиночно. Самый старший экземпляр (самка) был в возрасте 8 лет (таблица I).
3. Длина тела в поочередных годах жизни представлена в таблице И. Средний вес разных возрастных классов указан в таблице IIa.
4. Для определения длины тела однолетних и 2-летних рыб применялся метод обратных расчленений темпа роста Э. Леа. Подробные результаты составлены в таблицах III, IV и V. Полученные этим методом результаты были сходны с непосредственными измерениями (таблица VI).
5. По полученным данным форель исследованной части Вислы достигает:
в 1-вом году 9,4 см длины
„ 2 „ „ 17,2 „ „
„ 3 „ „ 23,2 „ „
„ 4 „ „ 27,5 „ „ (рис. 1 и 2)
Приросты форели в Висле очень близки к приростам форели в окрестности Фульды в Германии и в некоторых водах Швеции (К. Мюллер). Этот рост можно считать нормальным и экономически удовлетворительным.
6. Среди исследованных индивидов 89,3% имело уже в это время зимние кольца.
7. 12,13% индивидов отличалось незрелыми гонадами. Некоторые из этих несозрелых индивидов имели серебристый наряд. Это позволяет предполагать, что часть популяции форели подвергается смольтовой метаморфозе и мигрирует как кумжа в море.
Список рисунков
Рис. 1 Кривая роста популяции нерестующей форели отловленной в октябре 1954 г. в р. Висле (Силезия)
n — количество индивидов
b — непосредственные измерения
w — обратные расчисления темпа роста.
Рис. 2. Длина тела возрастных классов (полные колонны) и годовые приросты длины в поочередных годах (штрихованная часть колонны).
Список фотографий
Фот. 1. Чешуя 3-летней форели. Длина 22 см. Начало образования зимних колец.
Фот. 2. Чешуя 2-летней форели. Длина 25 см. Периферические кольца не изменяют ширины.
S. Żarnecki
Population of Silesian Vistula Trout Spawners in 1954
Summary
1. Investigations conducted on the age and rate of growth of the brown trout (Salmo trutta m. fario) population spawning in October 1954 in the trout region of the Silesian part of the Vistula River. From the 1515 spawners caught by means of an electric arrangement, samples of scales were taken from 350 individuals. Material from 272 individuals was found to be useful for the determinations.
2. Age of spawners. Only around 1% of 2 year trout participate in spawning. There were exceptionally .
well developped individuals. Around 63% of the trout were 3 years old, around 32% — 4 years old, around 2.5% — five years old. Older individuals were found singly. The oldest spawner (female) in the population under study was 8 years old (Table I).
3. Growth reached during subsequent years of life in the river is characterized by direct measurements listed in Table II. Average weight of specific weight classes is shown in Table IIa.
4. Due to the lack of one year old individuals among the spawners, and the very small number of two years old ones, their growth during specific years was computed by means of the E. Lea method of retrospective readings. Results are presented in Tables III, IV and V.
5. In order to control the method of retrospective readings, comparisons were made between the results reached by means of this method, and by direct measurement. These comparisons showed perfect conformance of results. Data relating to the length of specific age groups obtained by means of the method of retrospective readings are presented in Table VI (Compare with Table II).
6. Direct measurements and retrospective readings show that the brown trout of the Silesian Vistula region reaches an average of: 9.4 cm after the I-st year, 17.2 cm after the II-nd year, 23.2 cm after the III-rd year, 27.5 cm after the IV-th year (Figs. 1—2).
7. This growth should be accepted as normal and economically satisfactory. Fear of dwarfing due to intensive stocking was not confirmed by the results obtained in these investigations.
8. Lengths increases obtained in the Vistula are very similar to those fixed recently for the brown trout of the Fulda region in Germany, and of certain Swedish waters (K. Müller).
9. The population caught in October showed that of the 272 individuals ander study, 89,3% already had winter rings at this time. This can be explained by the retarded rate of growth due to limited feeding during the period of spawning, and to the action of sexual glands also inhibiting growth.
10. I In the population under observation, 12.13% showed immature gonads. Some of these possessed a silver exterior or its beginnings. This leads to the assumption that part of the trout population is subject to smolt metamorphosis, and can migrate to the sea as sea trout. In this case the observed facts are insomuch of interest, that the area under observations has not been stocked for many years past with sea trout, and that no anadromous forms can reach it due to lower lying sewage barriers.
7. Müller К., 1954. Produktionsbiol. Untersuchungen in Nordschwedischen Fliessgewässern. Rept.
List of figures
Fig. 1. Curve of population growth of Silesian Vistula brown trout spawners caught in Octobe 1954:
n — number of individuals,
b — direct measurements,
w — retrospective readings.
Fig. 2. Growth in length for specific years (whole blocks) and growth increases for specific age groups (shaded part).
Phot. 1. Scale of individual which reached a length of 22 cm. over a period of 3 years. Beginning of winter ring formation.
Phot. 2. Scale of 2 year old individual. Length 25 cm. Marginal rings of scales of almost uniform width.
JANKOV, J. I. 1986. The production of the brown trout (Salmo trutta fario L.) in the Rilska River, Bulgaria. Pol. Arch. Hydrobiol. 33: 455-462.
ABSTRACT
The production of brown trout (Salmo trutta fario) was estimated at three sites in the upper course of the Rilska River, southern Bułgaria. No other fish species were present. Productivity increased in a downstream direction with increase in width, depth and discharge: population density 1650-2278 indiv./ha, standing crop 32.95-85.70 kg/ha, mean biomass 22.67-85.98 kg/ha, production 23.04-89.89 kg/ha/yr.
5. SUMMARY
The Rilska is a typical mountain stream, which rises in the Rila mountain, southern Bułgaria.
The populations of brown trout, the only fish species present, were sampled at 3 sites using electrofishing. Population density was estimated after Zippin’s method (1956, 1958) and the production was calculated by the method by Ricker (1975).
The values for density, standing crop and production increased downstream with increase in width, depth and discharge. The production of brown trout, including the 0 age group was as follows: site 1 — 4.7 g m-2 yr-1, site 2 — 12.2 g m-2 yr-1, site 3 — 16.0 g m-2 yr-1 (mean — 11.0 g m-2 yr-1). The average production is close to the maximum production of 12 g m-2 yr-1 for trout streams (Le Cren 1969) and is higher than in most of the rivers investigated from the northern parts of Europe. This is probably due to the more suitable climatic and other abiotic factors, and to the fact that there is no interspecific competition.
6. STRESZCZENIE
Rzeka Rilska jest typową rzeką górską, a jej źródła znajdują się na Górze Rila, która leży na południu Bułgarii.
Populacje pstrąga tęczowego, jedynego gatunku ryb zasiedlającego rzekę, łowiono na trzech stanowiskach przy użyciu prądu elektrycznego. Zagęszczenie populacji oszacowano metodą Zippina (1956. 1958), a produkcję obliczono metodą Rickera (1975).
Wartości zagęszczenia, aktualnego stanu biomasy i produkcji wzrastały w dół rzeki wraz ze wzrostem szerokości, głębokości i przepływu. Produkcja pstrąga tęczowego, włączając w tę wartość zerową grupę wiekową, była następująca: stanowisko 1 — 4,7 g m-2 rok-1, stanowisko 2 — 12,2 g m-2 rok-1, stanowisko 3 — 16,0 m-2 rok-1, średnio – 11,0 g m-2 rok-1. Średnia produkcja była bliska maksymalnej wartości produkcji dla rzek pstrągowych, która wynosi 12 g m-2 rok-1 (Le Cren 1969) i jest wyższa niż w większości przebadanych rzek północnej części Europy. Jest to prawdopodobnie spowodowane większą odpowiedni ością klimatycznych i innych abiotycznych czynników oraz brakiem konkurencji międzygatunkowej.
_______________________________
________________________
_______________
Mann, R. H. K. and Penczak, T. 1986: Fish production in rivers: a review. Polskie Archiwum Hydrobiologii, 33, 233–247.
ABSTRACT
The spatial separation of different fish species and age-groups in flowing-waters, and the wide-ranging movements, and the wide-ranging movements of some species, all influence the design of fish production studies and the accuracy of the results. Unrepresentative sampling can be a serious problem in large rivers, and often 0 group producton is ignored even though it can form over 50 per cent of the total. Production levels arc determined by abiotic and biotic factors, with the former of greater importance in relatively unstable habitats (e.g. upland streams) whereas habitat diversity, extent of cover and food resources have an increased relevance in more benign habitats.
7. SUMMARY
Fish production data (in the Ivlev sense) have much potential in fishery management, especially in assessing the impacts of environmental perturbations or in determining optimum fish harvests. But the component parameters require accurate estimation in order to predict the outcome of a particular management regime with any confidence. Errors in riverine studies can arise from the variability of habitats along the river continuum, unless sampling sites are chosen with sufficient care to avoid fish species compositions or age-structures to be misrepresented in the samples.
Productivity levels are under both biotic and abiotic influence, with the latter being of prime importance in many upland waters. Biotic variables (cover, food, predation) have more influence in stable environments, although physical parameters, especially water temperature, can still play a major role in determining the characteristics of local fish populations.
Salmonid studies dominate the literature, but as yet we know little about the dynamics of non-salmonid populations. We would encourage more studies on the latter, particularly of the 0 group fish.
8. STRESZCZENIE
Dane dotyczące produkcji ryb (w sensie Ivleva) mają duże znacznie w gospodarce rybnej, szczególnie przy ocenie wpływu zakłóceń środowiska lub określaniu optymalnego pozyskania (plonu). Dla pewnego przewidywania wyników w gospodarce rybackiej konieczna jest jednak właściwa ocena parametrów składających się na ocenę produkcji. Jeśli stanowiska do połowów badawczych nie są wybierane ze starannością wystarczającą dla uniknięcia błędnych interpretacji powstających w wyniku rozmieszczenia gatunków czy grup wiekowych, w badaniach rzek powstać mogą błędy w wyniku zmieniania się tych parametrów populacji wzdłuż biegu rzeki.
Na wartość produkcji wywierają wpływ czynniki biotyczne i abiotyczne. Te ostatnie są ważniejsze w wielu ciekach wyżynnych, natomiast parametry biotyczne (kryjówki, pokarm, drapieżnictwo) wywierają większy wpływ w środowiskach stałych, chociaż parametry fizyczne, a szczególnie temperatura, mogą odgrywać dużą rolę w określaniu charakterystyki lokalnych populacji ryb.
Literatura zdominowana jest przez badania nad rybami łososiowymi, a jak dotąd niewiele wiadomo o dynamice ryb innych populacji. Pragnęlibyśmy widzieć więcej badań wykonywanych na populacjach ryb niełososiowatych. a szczególnie na rybach z ich grupy zerowej.
_______________________________
________________________
_______________
Mortensen, E., Penczak, T. 1988. Population, growth, biomass and production fish in a small stream In north-west Poland. Ekol . Pol. 36(3-4):445-458.
ABSTRACT: The population density, growth, biomass and production of brown trout, Salmo trutta L. and bullhead, Cottus gobio L. were investigated in a small stream in Poland. Population densities ranged from 5067 to 9066 fish · ha-1 for brown trout and 5468 to 7266 fish · ha-1 for bullhead. Mean annual biomass and total production were 10.1 kg · ha-1 and 36.6 kg · ha-1 · yr-1 for brown trout and 19.7 kg · ha-1 and 30.8 kg · ha-1 · yr-1 for bullhead, respectively. The 0 age group production of brown trout was similar to production found in other small streams in Europe.
6. SUMMARY
The samples of brown trout and bullhead were collected and density of these two species estimated in the Rudki Stream (a tributary of the Dobrzyca River), employing quantitative electrofishing surveys on two dates (6 June and 4 September 1984). Densities of stone loach were also estimated. The morphometry of the investigated site is presented in Figure 1.
To assess the theoretical density values the Zippin (1956, 1958) and Seber and Le Cren (1967) methods were applied and the results obtained with these methods are presented in Table 1. Brown trout were aged from scales, and bullheads from otoliths. The correlation coefficient between fish body weight (W) and total length (L) and estimators of the function log10 W = log10a + blog10L which was employed for back estimates of body weight at the times of each annulus formation are given in Table 2. The calculated body lengths and weights, necessary for calculating production and daily instantaneous growth rate (G%), are presented in Table 3. The annual production, mean biomass and turnover ratio for subsequent age groups of brown trout and bullhead from the Rudki Stream are shown in Table 4.
The Rudki Stream constitutes the spawning grounds of brown trout and an ecological niche for fish of the 0 age group. Fish of the I age group were recorded there in low abundance, perhaps because they gradually emigrate downstream the Rudki Stream and enter the Dobrzyca River, in which they grow well and reach their maturity (Penczak et al. 1986). Similar separation of the first age group from the others was observed in other small stream emptying into the Dobrzyca River and those flowing into a still larger river, the Piława River (the Gwda River drainage basin, North-Western Poland).
7. POLISH SUMMARY
Stosując 3 elektropołowy następcze w dwóch terminach (6 czerwiec i 4 wrzesień 1984) oceniono zagęszczenie i zebrano próby pstrąga potokowego i głowacza białopłetwego do oceny produkcji, w strumieniu Rudki (dopływ Dobrzycy). Oprócz wymienionych gatunków odłowiono tu także kilkanaście osobników śliza. Morfometria eksploatowanego stanowiska przedstawiona jest na rys. 1.
Do oceny teoretycznej wartości zagęszczenia zastosowano metody Zippina (1956, 1958) oraz Seber i Le Crena 1967) i wyniki tych ocen przedstawiono w tab. 1. Wiek pstrąga potokowego oceniono na podstawie łusek, głowacza — na podstawie otolitów. Współczynnik korelacji pomiędzy ciężarem ciała (W) i całkowitą długością ciała (L) oraz estymatory funkcji log10 W = log10 a + blog10 L, którą wykorzystano do odczytów wstecznych ciężaru ciała na czas formowania się kolejnych pierścieni rocznych, zamieszczono w tab. 2. Obliczone długości i ciężary ciała, niezbędne do obliczenia produkcji oraz dzienne tempo wzrostu (G%) przedstawiono w tab. 3. Roczną produkcję, średnią biomasę i współczynnik P : B dla kolejnych grup wiekowych pstrąga i głowacza w potoku Rudki zamieszczono w tab. 4.
Strumień Rudki jest miejscem rozrodu pstrąga potokowego i niszą ekologiczną dla ryb z pierwszej grupy wiekowej (0). Ryby z grupy wiekowej I napotykano tutaj w niewielkiej liczbie, gdyż spływają one sukcesywnie Rudką do Dobrzycy, w której rosną dobrze i osiągają dojrzałość płciową (Penczak et al. 1986). Podobny rozdział pierwszej grupy wiekowej od pozostałych zaobserwowano w innych małych strumieniach wpadających do Dobrzycy i większej od niej Piławie (dorzecze Gwdy, pn.-zach. Polska).
_______________________________
________________________
_______________
Tadeusz Penczak, Javier Lobon-Cervia, Ken O’Hara, Henryk Jakubowski: Production and food consumption by fish populations in the Piława and Dobrzyca rivers, North Poland. Pol. Arch. Hydrob., 33: 345-372.
ABSTRACT
Population density, wet weight of standing crop, average biomass and production at 8 sites on the Dobrzyca and Piława Rivers were: 518 — 4006 ind. ha-1, 21.3 — 301.6 kg ha-1, 15.4 — 216.1 kg ha-1, and 20.3 — 98.3 kg ha-1 yr-1, respectively. For brown trout and grayling these parameters were: 28 — 370 ind. ha-1, 2.8 — 82.4 kg ha-1, 1.8 — 61.0 kg ha-1, and 3.0 — 50.5 kg ha-1 yr”‚, respectively. Production and food consumption were: 110.0 — 526.5 MJ ha-1 yr-1 and 934.8—6189.0 MJ ha-1 yr-1. respectively. For trout, grayling, pike, barbel, dace, roach and perch, the wet weight of all food types (fish, invertebrates, plants) needed to produce 1 kg of fish tissue ranged from 6.3 to 29.2 kg. (The lowest food consumption was at sites dominated by carnivorous fish and having an abundance of young age-groups.).
6. SUMMARY
Applying a catch per unit of effort method by electrofishing 1629 individuals of fish and lamprey were caught. Twenty fish and one lamprey species were recorded, with brown trout and grayling being commonest in the upper sites of both rivers. Population estimates were made with the three-sample maximum-likelihood Zippin method.
Seven species were directly investigated (brown trout, grayling, pike, barbel, dace, roach and perch) and their mean back-calculated standard length, mean weight, and estimated numbers of individuals for given age-groups (‚Na ha-1) at the time of annulus formation are presented. At many sites the low density of the directly investigated species made it impossible to estimate some of these parameters and mortality (Z) separately at each site, and certain assumptions were introduced to overcome these problems.
The mean values of production and consumption of energy (MJ ha-1 yr-1) of the species living in both rivers, and the upper values of 95% CL, are given. These data, together with data on diet and its caloricity, enabled the wet weight of food types utilized to produce 1 kg of fish tissues to be assessed. The smallest amount of food consumed occurred at sites with a dominance of fish eating animal food and the presence of the youngest fish-ages groups.
7. STRESZCZENIE
Stosując metodę elektropołowów następczych, w stałych przedziałach czasu, odłowiono w Rzece Dobrzycy i Piławie (dorzecze Gwdy) 1629 ryb i minogów. W wymienionych rzekach stwierdzono obecność 20 gatunków ryb i jednego gatunku minoga. Pstrąg potokowy i lipień, bogatsze populacje formowały jedynie w górnych partiach obu rzek. Oceny liczebności populacji dokonano metodą Zippina opierając się na trzech kolejnych wyłowach („metoda standard minimum”).
Siedem gatunków było badanych bezpośrednio (pstrąg potokowy, lipień, szczupak, brzana, jelec, płoć i okoń) i dla nich podstawowe parametry konieczne do wyliczenia produkcji, na czas formowania się pierścieni rocznych na łusce, były obliczone bezpośrednio. W przypadku niskiego zagęszczenia danego gatunku chwilowy współczynnik śmiertelności (Z) był obliczony na podstawie wszystkich osobników złowionych w rzece.
Dla wartości produkcji i konsumpcji badanych gatunków (MJ ha-1 rok-1) zamieszczono w pracy wartości średnie tych parametrów oraz górny przedział ufności dla P = 95%. Uzyskane w pracy wyniki pozwoliły na ocenę ilości zjedzonego pokarmu potrzebnego do wyprodukowania 1 kg tkanek ryb w zależności do składu diety. Najmniejsze ilości skonsumowanego pokarmu miały miejsce u ryb na tych stanowiskach, gdzie w diecie dominował pokarm pochodzenia zwierzęcego i populacje były reprezentowane przez najmłodsze grupy wiekowe.