Suplement LXXXI

POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK WETERYNARYJNYCH
BIULETYN VI ZJAZDU. Tom VI, Część 1, s. 340

Henryk Kraczkowski, Andrzej Figurski /Lublin/

WPŁYW CHROMU NA ZACHOWANIE SIĘ ENZYMÓW I BIAŁEK KRWI RYB

Zanieczyszczenie wód ściekami przemysłowymi wyrządza gospodarce rybnej ogromne szkody. W ściekach fabrycznych stwierdzono duże stężenia chromu i dlatego postanowiono zbadać jego działanie na białka i niektóre enzymy krwi ryb.

Doświadczenia przeprowadzono na karpiach przebywających w wodzie o stężeniach chromu: 0,2 mg Cr⁺⁶/l, — 2 mg Cr⁺⁶/l i 10 mg  Cr+6/l, obserwując zachowanie się ryb, pH i twardość wody, jej temperaturę i zawartość w niej tlenu. W osoczu krwi ryb oznaczano poziom białka całkowitego — refraktometrycznie, frakcji białkowych — elektroforetycznie, azotu alfa-aminowego – met. Spier-Pasher, aktywność aminotranaferaz — met. Reitman-Frankel i esterazy cholinowej — met. Heatrina. Oznaczano ponadto zawartość Cr⁺⁶ w mięśniach i wątrobie — met. spektrofotometrii absorbcji atomowej oraz zachowanie się transaminaz pod wpływem chromu w homogenizatach wątroby.

Stwierdzono spadek zawartości białka całkowitego, albumin i alfa-globulin, a wzrost ilości beta- i gammaglobulin. Poziom azotu alfa-aminowego przy stężeniu 0,2 mg Cr⁺⁶/l nie ulegał zmianie, ale przy 2 mg/l Cr⁺⁶, a zwłaszcza 10 mg Cr⁺⁶/l wybitnie wzrastał. Aktywność aminotransferez i esterazy cholinowej w małych stężeniach Cr⁺⁶ nieznacznie spadała jednakże przy wyższych stężeniach /2 i 10 mg/l/ stwierdzono znaczny spadek aktywności nie wykazujący powrotu do wartości wyjściowych.

W wodzie o stężeniu 2 i 10 mg Cr⁺⁶/l stwierdzono gromadzenie się go w mięśniach i wątrobie lecz tylko do pewnych określonych wartości, różnych dla mięśni i wątroby.

Badania przeprowadzone na homogenizatach wątroby wykazały, że spadek aktywności aminotranaferaz występuje prawdopodobnie w wyniku toksycznego działania Cr na enzym, co jest przedmiotem dalszych badań.

*    *    *

BIULETYN VI ZJAZDU. Tom VI, Część 2, s. 664

Witold Olech /Wrocław/

FOSFATAZA KWAŚNA /FK/ I ZASADOWA /FZ/ W NARZĄDZIE
PODNIBBIENNYM KARPIA /CYPRINUS CARPIO/ I LINA
/TINCA TINCA/

Celem badań jest prześledzenie rozmieszczenia FK i FZ w narządzie podniebiennym zdrowych karpi /10/ i linów /7/.

Odczyny histochemiczne wykonano wg zmodyfikowanych metod podanych przez Pearsa /1957/, polegających na sprzęganiu obu fosfataz z barwnikami azowymi. Jako substratu używano alfa-naftylofosforanu sodu, jako barwnika do wykrywania FZ stosowano 5-chloro-o-toluidynę a do FK — o-dwuanizydynę. Nadto FK wykrywano metodą Barka /Vorbrodt, 1964/.

Z badań wynika, że FK — występuje u obu gatunków ryb w komórkach nabłonka wielowarstwowego śluzowaciejącego /z tym, że u karpia reakcja jest słabsza/ oraz w komórkach podporowych kubków smakowych. FZ – stwierdzono również u obu badanych gatunków w komórkach nabłonka wielowarstwowego śluzowaciejącego, a u karpia także w podnabłonkowej warstwie narządu. U karpia odczyn w nabłonku jest słabszy i pojawia się mniej więcej w połowie jego długości. W tym miejscu, gdzie pojawia się dodatni odczyn w nabłonku, stopniowo zanika reakcja w podnabłonkowej warstwie narządu. Dodatni odczyn w podnabłonkowej warstwie występuje w postaci pasa o szerokości równej w przybliżeniu wysokości nabłonka. FZ wykryto też w ścianach naczyń krwionośnych obu gatunków ryb.