Suplement CXXVI
Technika poszukiwań geologicznych, geosynoptyka i geotermia, 1999, Tom 38 (6)
Sesja terenowa w Polsce dn. 24 – 27.09.99 w ramach Europejskiej Geotermalnej Konferencji Bazylea ’99.
Szkoła Podstawowa im. Kazimierza Jagiellończyka, Bańska Niżna 34-424 , SZAFLARY
„Zaprezentował swoją pracę Adam Guśpiel (patrz pkt. 4 str. 78), uczeń pierwszej klasy Liceum Ogólnokształcącego, pt. „Wpływ podwyższonej temperatury wody na tempo przyrostu masy i długości ciała karpia”. Hodował karpie przez 50 dni równocześnie w dwóch akwariach (jedno z zimną, a drugie z podgrzaną wodą). Osiągnięciem było to, że karpie hodowane w akwarium z podgrzaną wodą zwiększyły masę ciała o 33,5%, długość o 9,7% więcej niż te, które trzymane były w akwarium z zimną wodą. Wszyscy byli zdumieni i pełni uznania, że taki młody człowiek już ma takie zainteresowania i osiągnięcia (wystąpienie ucznia na str. 78).”
Elżbieta Pawlik
4. REFERAT UCZNIA* pt.
WPŁYW PODWYŻSZONEJ TEMPERATURY WODY NA TEMPO PRZYROSTU MASY I DŁUGOŚCI CIAŁA
KARPIA
(CYPRINUS CARPIO L.)
*Adam Guśpiel, Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Bańskiej Niżnej, 34-424 Szaflary, tel. (0-18) 27 54 821
Podwyższenie temperatury wody o 8°C zwiększyło przyrost masy ciała karpi o 33,5%, przyrost długości ciała wzrósł o 9,7% (różnice statystycznie istotne). Karpie jako zwierzęta zmiennocieplne (ich temperatura ciała, metabolizm i inne procesy życiowe zależne są od temperatury otoczenia) wykazały zdolność szybszego przyrostu masy i długości ciała w podwyższonej temperaturze wody.
WSTĘP
W 1994 roku uruchomiono w miejscowości Bańska Niżna pierwszą w Polsce sieć ciepłowniczą opartą na energii wód geotermalnych. Poza ogrzewaniem budynków – co przynosi bardzo duże korzyści ekologiczne – wody te wykorzystuje się eksperymentalnie do suszenia drewna, upraw szklarniowych i chowu ryb. W Stacji Terenowej Polskiej Akademii Nauk w Bańskiej Niżnej przeprowadzono eksperymentalną hodowlę karpia w podgrzewane] wodzie. Do ogrzewania zbiornika z rybami wykorzystano wody zrzutowe. W okresie hodowli ryb stosowano napowietrzanie wody znajdującej się w zbiorniku. Prowadzono kontrolę przyrostu masy ciała, uzyskane wyniki porównując z danymi literaturowymi. Okazało się, że okres hodowli został skrócony blisko o połowę.
Czy stosując w warunkach hodowli akwarystycznej właściwą grzałkę, która byłaby odpowiednikiem rurociągu grzewczego zastosowanego w zbiorniku, zapewniając rybom odpowiednią filtrację, cyrkulację i napowietrzanie wody można uzyskać podobne wyniki na mniejszą skalę?
BIOLOGIA I HISTORIA UDOMOWIENIA KARPIA
Karp wywodzi się z rzek uchodzących do mórz: Kaspijskiego, Czarnego i Aralskiego. Stamtąd rozprzestrzenił się w Dunaju i południowo-wschodniej Azji. Zamieszkuje strefę zastoiskową głównie w środkowym i dolnym biegu rzek, żyje również w jeziorach.
Żeruje przy dnie i jest wszystkożerny. Żywi się larwami owadów, ślimakami, robakami i resztkami roślinnymi. Przyrasta szybko osiągając 1 m długości i 16-20 kg masy. Do rozrodu przystępuje w 3-4 roku życia, wiosną, przy temperaturze wody 16-18°C. Samica długości około 0,5 m składa około 350 000 jaj.
Karp jest od dawna rybą hodowlaną. Pierwszymi hodowcami karpi w Europie byli Rzymianie. Przetrzymywali je w stawach i rozprzestrzenili ten gatunek w całej Azji Mniejszej, Grecji oraz na Półwyspie Apenińskim. W tamtych czasach mięso karpi uchodziło za prawdziwy rarytas. W końcu Rzymianie sprowadzili je także do Europy Środkowej.
Karol Wielki rozkazał, aby we wszystkich stawach poddanych mu dóbr hodowano karpie. Jako pierwsze w Europie Środkowej hodowlą karpi zajęły się klasztory. W okresie postów mnichom nie wolno było jeść mięsa, ale ryby tak. Dlatego też robili wszystko, aby hodowane przez nich karpie były jak najdorodniejsze. Ze względu na to, że klasztory znajdowały się w całej Europie, karpie szybko rozprzestrzeniły się po całym naszym kontynencie. W wyniku trwającej ponad 2000 lat hodowli otrzymano karpia hodowlanego, który od sazana (dziki karp) różni się m. in. wysokością ciała, a także tym, że przystosował się do życia w wodach stojących. Rozróżniamy kilka odmian karpia hodowlanego: pełnołuski, lustrzeń, lampasowy i nagi. Rzeczny sazan jest wyłącznie pełnołuski i ma drobniejsze ułuszczenie niż jego stawowi pobratymcy. Cechuje go także większa wzdłużna wysmukłość ciała. Do Polski rasy hodowlane karpia trafiły prawdopodobnie w XII lub XIII wieku. W okolicy Oświęcimia wyhodowano rasę zwaną lustrzeniem.
Karpie żyją w Europie Środkowej od prawie 2000 lat, ale ciągle nie mogą się na dobre zadomowić, ponieważ wywodzą się z ciepłych stref klimatycznych. I chociaż żyją i są hodowane u nas od tak dawna, ciągle preferują podwyższoną temperaturę wody. Tylko w nielicznych naturalnych zbiornikach wodnych znajdują dogodne warunki do odbycia tarła. Jeżeli nawet uda im się raz na jakiś czas odbyć tarło, to i tak w większości rzek i jezior ich potomstwu nie udaje się przetrwać pierwszej zimy. Dlatego też większość polskich rzek i jezior jest nim zarybiana.
Koi jest rasą karpia, która pochodzi z Japonii. Posiada pojedyncze wąsiki w kącikach pyska. Koi tradycyjnie hodowany był z nastawieniem na oglądanie go z góry – tak jak widzi się go w basenie. Wiąże się to ze sposobem trzymania go w kraju, z którego pochodzi, gdzie baseniki ogrodowe są bardzo popularne. Ryby te podzielone są na jedno-, dwu- i wielobarwne odmiany; rozróżnia się je także według rodzaju łusek.
OPIS MATERIAŁU UŻYTEGO
W DOŚWIADCZENIU
W doświadczeniu użyłem sześciu osobników koi (rasa karpia). W akwarium doświadczalnym umieściłem trzy, które losowo wybrałem spośród nich. Pozostałe trzy umieściłem w akwarium kontrolnym. Zestawienie i wymiary ryb obrazuje tabela 1.
Tabela 1
Początkowe wymiary ryb użytych w doświadczeniu
. 1 2 3 Łączna
. waga długość waga długość waga długość waga długość
. [g] [cm] [g] [cm] [g] [cm] (g) [cm]
Akwarium doświadczalne 33,5 12,5 45 15,5 120,5 18,7 199 46.7
Akwarium kontrolne 41,5 12,8 47 14 49,7 14 138,2 40.8
Ryby hodowałem w dwóch jednakowych akwariach ramowych o wymiarach 60 × 29,5 × 35 cm i pojemności 55,5 litra. Obydwa akwaria były wyposażone w zabezpieczająca obudowę na oświetlenie. Akwarium z wodą zimną wyposażone było w filtr zewnętrzny kaskadowy AquaClear o wydajności 550 l/h, natomiast akwarium z wodą ciepłą posiadało filtr wewnętrzny turbinowy AQUA SZUT o wydajności 450 l/h, który jednocześnie napowietrzał wodę. Każdy filtr posiadał wkład filtrujący w postaci gąbki. Zbiornik doświadczalny był przez pierwsze trzydzieści dni wyposażony w grzałkę 30 W, a przez następne dwadzieścia dni w 20 W. Akwarium kontrolne grzałki nie posiadało. Przez ostatnie dwadzieścia dni wkładałem do niego po około 1,5 kg lodu, aby ochłodzić wodę, co miało symulować warunki panujące w stawie późną wiosną i wczesnym latem.
Pomiary przeprowadziłem w dniu założenia hodowli, a następnie po 30 i 50 dniach tj. 28 lipca i 18 sierpnia. Ryby ważyłem na szkolnej wadze laboratoryjnej. Na jedną szalkę kładłem karpia, a na drugą odważniki. Mierzyłem je od czubka pyska do końca rozwidlenia płetwy ogonowej. Metr był przyklejony do blatu stołu, na którym umieszczałem karpia. Zamierzałem mierzyć i ważyć ryby co dwa tygodnie, ale problemy jakie występowały przy pomiarach i stres jaki przeżywały karpie w tym czasie skłoniły mnie do wydłużenia okresu między pomiarami. Dwa razy dziennie, o 1000 i 2000 karmiłem ryby granulowanym pokarmem przygotowanym fabrycznie. Pokarm zadawałem w jednakowych ilościach w obydwu akwariach. Jednorazowa dawka wynosiła 2 gramy. Jeżeli kilkakrotnie w ciągu 20 minut ryby nie zjadły karmy po wsypaniu jej do akwarium, to dawkę zmniejszałem o 0,5 grama, jeżeli zjadały to zwiększałem o 0,5 grama. W akwariach nie było roślin, aby ryby się nie „dożywiały”.
Dwa razy dziennie po nakarmieniu ryb mierzyłem temperaturę wody z dokładnością do 0,1°C. Minimalne, maksymalne i średnie temperatury w poszczególnych okresach hodowli zawiera tabela 2.
Tabela 2
Minimalne i maksymalne temperatury wody odnotowane podczas pomiarów oraz średnie temperatury utrzymywane w akwariach w poszczególnych okresach hodowli
Okres Akwarium Temperatura [°C]
. minimalna maksymalna średnia
Przez doświadczalne 26,5 32 30,3
pierwsze kontrolne 20 24 22,3
30 dni
Przez doświadczalne 25,2 30,4 28,2
kolejne kontrolne 16 21,4 19,3
20 dni
Podczas doświadczalne 25,2 32 29,2
całej kontrolne 16 24 20,8
hodowli
Do hodowli karpi używałem wody studziennej. Wodę wymieniałem w ilości od 0,5 do 0,6 objętości akwarium. Przez pierwsze 30 dni odświeżałem wodę co tydzień, a przez następne 20 dni dwa razy na tydzień. Woda przed wymianą zawsze musiała odstać w wiadrach co najmniej dwa dni.
WYNIKI UZYSKANE PODCZAS DOŚWIADCZALNEJ
HODOWLI KARPIA
Po 50 dniach karpie hodowane w podgrzewanej wodzie zwiększyły masę ciała o 33,5%, długość o 9,7% więcej niż te, które były trzymane w akwarium kontrolnym.
*
* *
Wolnicki, J. & Appelbaum, S. (1993): Optimal growth temperature for koi carp (Cyprinus carpio L.) larvae and juveniles reared under controlled conditions. Pol. Arch. Hydrobiol, 40, 223-230.
5. SUMMARY
Larvae of koi carp (Cyprinus carpio L.) were reared under controlled conditions for 19 or 21 days at water temperatures of 26, 31, 33, 35 and 37°C beginning from 3rd day after hatching. Stocking densities were 40 or 100 fish dm-3. Larvae were fed exclusively Ewos larvstart C20 dry feed or initially Artemia salina nauplii and Ewos larvstart C20 later on. Significantly better growth of the fish was observed at temperatures higher than 30°C as compared to 26°C, irrespective of the diet used. For the koi carp fed mixed diet, no considerable differences in growth rate and survival rate were found between temperatures 31-35°C. Temperature of 37°C was found to be evidently out of the optimal range for the koi carp fed exclusively with Ewos larvstart C20, as growth and survival were concerned.
6. STRESZCZENIE
Larwy karpia koi (Cyprinus carpio L.) podchowywano przez 19 lub 21 dni w warunkach kontrolowanych, w wodzie o temperaturze 26, 31, 33, 35 oraz 37°C począwszy od trzeciego dnia po wykluciu. Zagęszczenie obsady wynosiło 40 lub 100 ryb dm-3. Wylęg żywiono wyłącznie starterem C20 firmy Ewos lub początkowo naupliusami Artemia salina, a następnie starterem Ewos C20. W temperaturach wyższych od 30°C obserwowano istotnie lepszy wzrost ryb niż w 26°C, niezależnie od użytej diety. U karpia koi żywionego pokarmem mieszanym nie znaleziono istotnych różnic pod względem tempa wzrostu i przeżywalności w przedziale temperatury 31-35°C. Jeżeli chodzi o wzrost i przeżywalność koi żywionego wyłącznie starterem C20, temperatura 37°C okazała się wyraźnie wykraczać poza zakres optymalny.
Linki:
http://www.banglajol.info/index.php/JBAU/article/viewFile/12112/8842