Suplement CXXXII

Stangenberg K., 1958: Letni pokarm płoci (Rutilus rutilus L.) z jeziora α-mezotroficznego i dystroficznego. [Summer food of Roach (Rutilus rutilus L.) from α-mesotrofic and distrofic lakes]. Pol. Arch. Hydrobiol., IV /XVII/, s. 251-275.

Streszczenie

Przeanalizowano na większym materiale skład pokarmu płoci, rozpatrując go na tle środowisk, w których ona występowała.

Do porównania wybrano płoć z α-mezotroficznego jeziora Wigry i płoć z jeziora Suchar Wielki typu dystroficznego (o odcieniu acido-dystroficznym). Z Wigier zebrano materiał 110 pełnych przewodów pokarmowych płoci w wieku 1+ do 6+ (tab. I), z Suchara Wielkiego zaś materiał 58 przewodów należących głównie do 3-letnich samic płoci.

Jakościowy skład treści przewodów pokarmowych płoci z Wigier, ich częstość i masowość występowania przedstawia tab. II, w Sucharze Wielkim zaś tab. III. Pod względem ilościowym rozróżniano tylko występowanie masowe i towarzyszące.

W pokarmie płoci z jeziora Wigry na początku czerwca główną rolę odegrały okrzemki, glony nitkowate i Chara, a spośród zwierząt Gammaridae, Trichoptera i Mollusca. W jeziorze Suchar Wielki (tab. III) głównym pokarmem płoci 3-letniej była Ceriodaphnia i larwy oraz poczwarki Chironomidae, w tym przeważnie Orthocladiinae, Sphagnum, Daphnia i Bosmina były składnikami towarzyszącymi. Okrzemki nie brały żadnego udziału w pokarmie płoci tego jeziora. W pokarmie samców i samic obu jezior (tab. IV i tab. VII) nie stwierdzono żadnych istotnych różnic.

Pokarm płoci wigierskiej (tab. V, VI i rys. 1) ulega znacznym zmianom w związku ze wzrostem. Na początku 2 roku życia prawie wyłącznym pokarmem płoci są okrzemki z zespołów poroślowych. Pokarm płoci z Suchara Wielkiego (tab. VII) w trzecim roku życia stanowiła głównie Ceriodaphnia oraz larwy i poczwarki ChironomidaeOrthocladiinae.

Płoć wybiera swój pokarm dobierając przede wszystkim żerowiska, które są bardzo wyspecjalizowane i jednolite pod względem składu gatunkowego. W tym zakresie nie jest jeszcze wykluczony indywidualny dobór pokarmu przez płoć, która ma swobodę chwytania większych lub mniejszych organizmów występujących obok siebie.

Strefą głównie wyzyskiwaną przez płoć jest w jeziorze litoral. Poszczególne jego partie są wyzyskiwane różnie przez rożne roczniki płoci. Początkowo chodzi tu о poroślowe zespoły okrzemek, których wyróżniono dwa, a mianowicie typ Cymbella-Epithemia i typ Diatoma-Synedra (tab. VIII i IX). Już w trzecim roku część egzemplarzy przenosi się w strefę łąk podwodnych Chara i zaczyna przeszukiwać dno litoralu. Ten sposób życia staje się typowy w 4 i 5 roku życia, przy czym poroślowe glony nitkowate występują w przewodach niekiedy obficie. Płoć wyszukuje i korzysta w tym czasie zarówno z zespołów poroślowych, jak i niektórych składników fauny dennej, nie pomijając pokarmu powietrznego. W roku 6 i 7 płoć zstępuje do głębszej partii litoralu.

W pokarmie płoci z Suchara Wielkiego masowe występowanie Ceriodaphnia wykluczało się najczęściej z masowym występowaniem Chironomidae-Orthocladiinae. Oba te składniki pokarmowe występowały w towarzystwie szczątków mchów Sphagnum. Być może, że w Sucharze Wielkim płoć żerowała w maleńkich zatoczkach, utworzonych przez pływające kożuchy mchów Sphagnum.

Różnice w składzie pokarmu płoci z jeziora Wigry i Suchar Wielki zdają się wskazywać, że pokarm płoci w jeziorze α-mezotroficznym i acidotroficznym różni się zasadniczo, со zostało uwidocznione w tab. X.

Z porównania składu chemicznego i dostępności pokarmu płoci w Wigrach i Sucharze Wielkim wynika, że płoć w Wigrach w ciągu życia pobierała większe ilości azotu niż w Sucharze Wielkim.

Wykazane różnice w pokarmie płoci na początku 2 roku życia (pokarm roślinny) i płoci starszej (pokarm zwierzęcy) pokrywają się z różnicami w składzie chemicznym płoci wigierskiej wykazanymi przez M. Stangenberga (1938).

Płoć w jeziorze Wigry wykazuje zbieżność pokarmową z leszczem i ewentualnie linem (tab. XI). Być może jednak, że płoć wyzyskuje płytsze i inne partie litoralu niż leszcz.

Rys. 1. Krzywe pożywienia płoci w różnych grupach wieku

*  *  *

К. Стангенберг

Летний корм плотвы в α-мезотрофных и дистрофных озерах

Резюме

В связи с фактом, что плотва считается одним из самых важных элементов ихтиофауны польских озер, авторы подвергли анализу обильный материал иллюстрирующий состав корма этой рыбы, рассматривая его на фоне среды, в которой рыба выступала. Для сравнительного изучения были отобраны: плотва α-мезотрофного озера Вигры и плотва озера Сухарь Вельки, дистрофного типа (с оттенком ацидодистрофным).

На озере Вигры был собран материал, состоящий из 110 наполненных содержимым пищеварительных трактов плотвы в возрасте от 1+ до 6+ лет (табл. I), а на озере Сухарь Вельки — такой же материал 58 пищеварительных каналов, принадлежавших главным образом 3-годовалым самкам плотвы.

Качественный состав содержимого пищеварительных трактов плотвы озера Вигры, частоту его появления или его массовое выступление изображает табл. II, в то время как табл. III дает аналогичную картину озера Сухарь Вельки. Что касается количественного характера этих явлений, то учитывались только массовые и сопутствующие явления.

В пище плотвы озера Вигры главную роль в начале июня  играли диатомеи, нитчатые и харовые водоросли, среди же животных Gammaridae, Trichoptera и Mollusca. В озере Сухарь Вельки (табл. III) основным кормом 3-годовалой плотвы были Ceriodaphnia, личинки и куколки Chironomidae в том преимущественно Orthocladiinae, Sphagnum, Daphnia и Bosmina должны считаться сопутствующими элементами. Диатомеи совсем не входили в состав корма плотвы этого озера.

В пище самцов и самок обоих озер (Табл. IV и табл. VII) не было найдено существенных разниц.

Корм плотвы озера Вигры табл. V, VI и график) сильно изменяется в связи с ее ростом. В начале второго года ее жизни почти исключительной пищей плотвы являются диатомеи из водорослевых комплексов. Пищей плотвы озера Сухарь Вельки на третьем году ее жизни являлась главным образом Ceriodaphnia а также личинки и куколки Chironomidae-Orthocladiinae.

Плотва выбирает свою пищу, отыскивая места нагула, специализированные и однородные в отношении их видового состава. В этих пределах нельзя также исключать индивидуальный отбор пищи плотвой, которая свободна выбирать и хватать большие или меньшие организмы выступающие совместно.

Излюбленной зоной плотвы в озере следует считать литораль. Ее определенные части используются разным образом и разными возрастными группами плотвы, В начале дело идет о эпифитических комплексах диатомей, среди которых следует различать два, а именно: тип Cymbella-Epithemia и тип Diatomea-Synedra. Однако на третьем году жизни часть особей перемещается в зону подводных харевых лугов и там начинает обтаривать дно литорали. Этот способ питания становится типическим на 4-ом и 5-ом году жизни рыбы, причем нитчатые водоросли иногда обильно выступают в их пищеводах. Плотва этого возраста отыскивает и пользуется так водорослевыми комплексами, как и некоторыми элементами донной фауны, не пренебрегая также воздушным кормом. На 6-ом и 7-ом году жизни плотва скатывается в более глубокие части литорали.

В пище плотвы оз. Сухарь Вельки массовое выступание Ceriodaphnia чаще всего исключало одновременное массовое появление Chironomidae-Orthocladiinae. Оба эти пищевые элементы выступали вместе с осколками мха Sphagnum. Быть может, что в оз. Сухарь Вельки плотва наугливала по маленьким бухточкам, созданным плавающей тиной мхов Sphagnum.

Разницы в составе корма плотвы из озер Вигры и Сухарь Вельки, кажется, указывают на то, что в кормах плотвы из α-мезотрофного и ацидотрофного озер выступает принципиальная разница, что наглядно показано на табл. X.

Из сопоставления химического состава пищевых элементов и возможности добывания их плотвой в озерах Вигры и Сухарь Вельки — следует, что плотва водящаяся в Вихрах получала за всю жизнь большее количество азота, нежели в озере Сухарь Вельки.

Отмеченные разницы в корме плотвы в начале второго года жизни (растительный корм) и старшей плотвы (животный корм) совпадают с разницами в химическом составе плотвы оз. Вигры, указанными М. Стангенбергом (1938).

Плотва в оз. Вигры обнаруживает кормовую схожесть с лещем и с линем (табл. XI). Возможно однако, что плотва использует более мелкие и другие части литорали, нежели лещ.

Список рисунков

Рис. 1. Состав корма плотвы у разных возрастных групп

*  *  *

К. Stangenberg

Summer Feed of Roach in α-mesotrophic and distrophic Lakes

Summary

Due to the fact that roach constitutes one of the most important components of fhe fish fauna in Poland, analyses were made on a greater number of individuals concerning the feed composition of this species on the background of the environment in which it lives.

For comparison roach was selected from the a-mesotrophic Lake Wigry, and from the distrophic Lake Suchar Wielki (showing an acidodistrophic character). The material collected from Lake Wigry consisted of 110 full alimentary tracts of roach 1+ to 6+ years old (Table I), while the material from Lake Suchar Wielki was made up of 58 alimentary tracts of 3 year old roach females.

The qualitative composition of feed in the alimentary tracts of roach from Lake Wigry, its frequency and mass occurence is presented in Table II; the same for Lake Suchar Wielki is shown in Table III. In respect to quantity, only mass and accompanying occurrence are taken into consideration.

The feed of roach from Lake Wigry at the beginning of June consisted principally of Diatomeae, filamental algae and Chara, and from amongst animals — of Gammaridae, Trichoptera and Mollusca. In Lake Suchar Wielki (Table III), the feed of three year old roach consists chiefly of Ceriodaphnia, as also Chironomidae larvae and pupae in which mostly Orthocladiinae, Sphagnum, Daphnia and Bosmina were accompanying components. Diatomeae did not take any part in the feed of roach in this lake. No actual differences were noted in the feed composition of males and females in either of the lakes (Table IV and Table VII).

The feed of roach from Lake Wigry (Table V, VI and Fig. 1) differs notably depending upon the age of fish. At the beginning of the 2-nd year of life, roach feeds almost exclusively on Diatomeae. The feed of roach from Lake Suchar Wielki during the third year of life (Table VII) consists chiefly of Ceriodaphnia, and Chironomidae-Orthocladiinae larvae and pupae.

Roach selects its feed by taking advantage of feeding grounds which are highly specialized and uniform in respect to species composition. In this respect it is possible that the roach selects feed individually, as this species is free to choose larger or smaller organisms occurring simultaneously.

The lake zone which is chiefly taken advantage of by the roach is the littoral. Specific parts of this zone constitute the feeding grounds of various roach age groups.

At first epiphytic Diatomeae complexes are taken advantage of from amongst which two types were distinguished, namely: Cymbella-Epithemia (Table VIII) and Diatoma-Synedra (Table IX). Already during the third year of life part of the individuals move to the underwater Chara meadow and begin to feed at the bottom of the littoral. This way of life is typical for the 4-th and 5-th year of life, and filamental algae are frequently found in abundance in the alimentary tract. During this period of life roach seeks and takes advantage of both epiphytic plant complexes and of certain bottom fauna components, as ako of feed originating from the atmosphere. During the 6-th and 7-th years of life roach enters the deeper parts of the littoral.

Mass occurrence of Ceriodaphnia in food of roach from Lake Suchar Wielki usually did not coincide with mass occurence of Chironomidae-Orthocladiinae. Both components appeared in company of sphagnum remnants. It is probable that in Lake Suchar Wielki roach feed in small rifts formed by floating masses of Sphagnum mosses.

The differences in the feed composition of roach from Lake Wigry and Lake Suchar Wielki seem to indicate that the feed of roach from α-mesotrophic and acidotrophic lakes differs basically, as has been illustrated in Table X.

By comparing the chemical composition and availability of feed in Lake Wigry and Lake Suchar Wielki it can be observed that the intake of nitrogen by the roach in Lake Wigry is greater than that in Lake Suchar Wielki.

The differences indicated in the feed of the roach at the beginning of the second year of life (plant feed) and later (animal feed) are in accordance with the differences in the chemical composition of Lake Wigry roach as observed by M. Stangenberg (1938).

The feed of roach in Lake Wigry coincides with that of bream and eventually tench (Table XI). It is probable however, that roach takes advantage of shallower, and different parts of the littoral than bream.

List of figures

Fig. 1. Feed components in different age-groups of roach

Linki:

http://eurekamag.com/research/025/613/summer-food-roach-a-mesotrophic-distrophic-lakes.php

Sidebar