Okoń bałchaski (Perca schrenkii)

---

Kessler, 1874 Okoniowate Percidae. Przydenna, słodkowodna.

Opis: D1 XII-XIII; D2 II-III/12-13; A II/(7)8-9; V I/4; P I/11-13; C 17; l.lat. 41-54; l.tr. 5-7/13-15. Dwie oddzielone od siebie płetwy grzbietowe; pierwsza z 11-15 , częściej 12-13 twardymi, ciernistymi, druga z 1-2, przeważnie z 2 cierniami i od 10-14, zazwyczaj 12-13 miękkimi promieniami; w płetwa odbytowa z 1-2, zazwyczaj (61-97% z wszystkich osobników populacji) 2 twardymi, ciernistymi i 6-10, częściej 7-10 promieniami miękkimi, P I 10-13 (w j. W.Ałtaj), V I 5 (rz. Czu). W linii bocznej 37-58 łusek, częściej 41-54, a średnio w różnych próbkach 46-50; nad linią boczną 5-9, zwykle 6-7 łusek, pod nią 11-20 zwykle 13-15. Wyrostków filtracyjnych 19-33, średnio 23-31. Kręgów 32-41, zwykle 36-38; w tym tułowiowych mniej niż ogonowych (odpowiednio 15-20 i 17-22. Różni się od zwyczajnego okonia (Реrса fluviatilis) bardziej wydłużonym ciałem, niższą pierwszą płetwą grzbietową i większymi łuskami zachodzącymi na siebie w mniejszym stopniu. Najwyższa wysokość mieści się w długości ciała (bez C) 2,9-4,5 razy , częściej 3,5-4 razy. Brzuch wypukły. Pokrywa skrzelowa zazwyczaj pokryta łuską. Dolna szczęka wysunięta do przodu, ustala w ten sposób półgórne położenie otworu gębowego, górna zachodzi na wysokości środek oka. Przewód jelitowy jest krótszy od długości ciała. Ubarwienie zależy od siedliska i zmienia się się od jasnoszarego do prawie czarnego, płetwy szare. Młode ryby mają na ciele dobrze widoczne ciemne poprzeczne pręgi w liczbie od 10 – 13, które niemal znikają z wiekiem, dlatego często forma pelagiczna nazywana jest okoniem białym. Osiąga długość całkowitą do 50 сm i masę 1,5-2 kg; w większości zbiorników indywidualna masa nie przekracza 700 g. Długość życia do 23 lat, obecnie nie więcej niż 11 lat.

Rozród: przedstawia dwie ekologiczne formy: pelagiczną i przybrzeżną . Pelagiczna forma odróżnia bardziej szybszym wzrostem i późniejszym (o 1 rok) dojrzewaniem w porównaniu z przybrzeżną. W Bałchaszu osiąga dojrzałość płciową zwykle w 2-3 roku i długości ciała 7-10 cm, w jeziorach ałakolskich dojrzewa w 3-5 roku życia. Samce osiągają dojrzałość płciową rok wcześniej niż samice. Stosunek płci w populacji jest bardzo zmienny – od 1:1 do wyraźnej przewagi samic (24:1). Tarło rozpoczyna się wczesną wiosną, tuż po otwarciu zbiorników i trwa od końca marca do końca maja. . Temperatura wody w okresie tarła jest zwykle 8-10 ° C. Rozmnaża się zarówno w wodzie słodkiej i słonawej. Ikra o średnicy 0.7-1.1 mm składana jest w postaci kleistej taśmy na przybrzeżnych roślinach i gałązkach, na głębokości od kilku centymetrów do 2-3 metrów. Na tarliskach tworzą się czasem gęste skupiska do 20 osobników na 1 m². W przypadku braku odpowiedniego podłoża do tarła jaja mogą być składane bezpośrednio na grunt. Płodność waha się od 1,3 tysiąca do 245.000 jaj.

Pokarm: w pierwszych latach życia okonia pokarm stanowią bezkręgowce (larwy ochotki, jętek, chruścików, lasonogi, bokopławy) również ikra ryb. W 4-5 roku (а w niektórych zbiornikach wcześniej) przechodzi na drapieżny tryb życia , zjada głównie młode ryby z własnego gatunku, a znacznie rzadziej innych ryb (młode sazana, karasia, marynki ). U pelagicznej formy okonia znaczenie ryb w diecie jest wyższe niż przybrzeżnej. W okresie tarła, znacznie zmniejsza intensywność odżywiania.

Występowanie: klimat umiarkowany. Azja Środkowa. Uzbekistan, Turkmenistan, Kazachstan. Gatunek endemiczny, jezioro Bałchasz i przyległe (jeziora Аłаkоl, Sаsykkоl, Каszkаrkоl itd; równinne odcinki rzek Ili, Каrаtаł, Аksu, Lеpsy, Аjaguz, Тоkrаu, Urdżаr, Baskan itd.). W naturalnym obszarze po wsiedleniu tam sandcza praktycznie gatunek zniknął, ale za to przy przewozie narybku karpia w latach 60-tych, dostał się do wielu innych wód Kazachstanu i Azji Środkowej (dorzecza rzek Nura, Czu, Olenty, Zerawszan; jeziora Tłeuberdy, Saryoba, Kurbet, Majbałyk itd.). W okresie tarła łatwo miesza się zwykłych okoniem, w rezultacie czego w wielu zbiornikach występują hybrydowe formy.

Linki:

http://www.innature.kz/articles.php?article_id=510
http://innature.kz/images/photoalbum/album_43/okun_balhash.jpg
http://www.archive.org/stream/fishesofturkesta00kess#page/50/mode/2up/search/perca
http://www.archive.org/stream/rubyturkestanadi00berg#page/220/mode/2up/search/perca+schrenk
http://internevod.delovoy.com/rus/atlas/ecol/02/23/balhash.shtml