Jazgarz Balona (Gymnocephalus baloni)

Holcík & Hensel, 1974 Rodzina; okoniowate Percidae; podrodzina okoniaki Percinae
Bentopelagiczna; słodkowodna; pH 6.8 – 7.8; dH 10 – 20

Opis: D XIV-XVI, 10-13; A II, 4-7; P 13-16; V 6; l.lat. (35)36 – 37(39); l.tr.5-10 / 11-18; promieni skrzelowych 6-8; wyrostki skrzelowe krótkie w liczbie (9)11 – 13(14) ; kręgów 32-35. Ciało mocne, krótkie, wysokie, wygrzbiecone, nieco spłaszczone bocznie, pokryte warstwą śluzu. Głowa stosunkowo duża, pysk końcowy, krótki, tępy, o skierowanym ku górze otworze gębowym, górna szczęka wysuwalna, zęby bardzo drobne, szczecinkowate. Oczy proporcjonalne, górna krawędź oka wysunięta poza profil głowy, tęczówka mętno-sina. Wieczko skrzelowe z silnymi 2-3 kolcami, na tylnej stronie kości przedpokrywowej 7 – 14 kolców, na jej dolnej stronie 3 kolce. Łuski ktenoidalne, 36-37 wzdłuż ciała, kark pokryty łuskami. Płetwa grzbietowa z 14-16 twardymi promieniami i 11-13 miękkimi. W płetwie odbytowej 2 twarde i 4-7 miękkich promieni. Twarde promienie są wyraźnie łukowato wygięte, pierwszy jest krótszy od drugiego. Dolna część płetwy ogonowej, płetwy odbytowej oraz płetw piersiowych i brzusznych zazwyczaj postrzępiona, ze śladami regeneracji ubytków. Tylna krawędź miękkiej części płetwy grzbietowej ułożona pod kątem 90 – 95° do trzonu ogonowego. Grzbiet jest sinozielony, boki brązowe, brzuch białawy do żółtawego. Łuski są obramowane drobnymi sino-brązowymi plamkami. Większe plamy na bokach ciała zlewają sie w 4-6 poprzecznych pasów. Płetwa grzbietowa, ogonowa i odbytowa nakrapiane.

Występowanie: Dunaj (od delty do Bawarii), drenaże Dniestru i Dniepru (od delty do Kijowa). Rodzimy gatunek w takich krajach jak; Austria, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Niemcy, Węgry, Mołdawia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Ukraina.

Biologia: Reofilny gatunek zasiedla główne rzeki i ich dopływy. W Dunaju zazwyczaj przebywa przy dnie w strefie silnego nurtu między kamiennymi groblami przez co ryby mają zazwyczaj postrzępione płetwy piersiowe, odbytową i dolny płat płetwy ogonowej. Zasiedla stosunkowo głębokie wody strefy przybrzeżnej (2-5 m). Zwykle występuje w pobliżu skalistych brzegów z zagłębieniami, w pobliżu zatopionych kłód i pni drzew. Preferuje zacienione miejsca w pobliżu urwistych brzegów z piaszczysto-żwirowym, gliniastym lub mulistym dnem. W odróżnieniu od innych gatunków jazgarzy żyje raczej samotnie, łączą sie w stadka w sezonie rozrodczym lub w okresach intensywnego żerowania. W zimie rusza do głębszych miejsc z powolnym nurtem. Dojrzałość płciową samce uzyskują zwykle w 1-2, samice w 2-3 roku życia. Brak jest dymorfizmu płciowego (samice są węższe od samców). Tarło odbywa się w kwietniu-maju, przy temperaturze wody przekraczającej 12°C, ryby migrują z głównych nurtów do rozlewisk. Ryby trą się w małych gromadach na progach rzecznych. Ikra tonąca, kleista o średnicy około milimetra, inkubacja trwa 10-12 dni. Larwy o długości 2-3 mm przebywają do 10 dni w dolnych warstwach wody, trzymając się podłoża. Po resorpcji woreczka żółtkowego narybek wiedzie pelagiczny obraz życia na mieliznach, gdzie odżywia przez całe lato. Stwierdzono, że indywidualna płodność absolutna G. baloni z badanej populacji w odnogach Dunaju przy Bake w latach 1976-1978 wynosiła od 12835 do 53174 jaj (średnio 28329) dla samic o długości 86-132 mm i masie 16-84 g. Płodność względna wahała się od 782 do 1329 jaj (średnio 1050) na 1 g masy całkowitej. Gatunek bardzo płodny (ca. 600000 – 800000 jaj/kg). Dorasta do długości piętnastu centymetrów (SL), przy wadze ciała ok. 64 g i wieku 7 lat.

Linki:

http://www.mtakpa.hu/kpa/download/1013262.pdf

http://www.aiep.pl/volumes/2000/8_1/pdf/07_819_FULLTEXT_Zhylka_P_3.pdf

http://www.schemedegrant.ro/index.php?option=com_docman&task=doc_download&gid=194&Itemid=

http://www.chytej.cz/atlas_ryb/ryba/jezdik_dunajsky/

http://www.fischmensch.de/tom/Gymno/geiger_dipl_web.pdf

http://www.bio.u-szeged.hu/ecology/tiscia/t19/t_19_16.pdf

http://www.ichthyologie.de/GfI-Verhandlungen/GfI-Verhdlg__Band_1/Beitrage_zur_Autokologie_des_Donaukaulbarsches_Abstract.pdf

http://redbook-ua.org/item/gymnocephalus-baloni-holcik-et-hensel/

http://belhuntclub.net/animals/animals-fishs76.php

http://www.ittiofauna.org/webmuseum/pesciossei/perciformes/percidae/gymnocephalus/gymnocephalus_baloni/index.htm

http://www.pfeil-verlag.de/04biol/pdf/spix33_1_13.pdf

http://www.utoledo.edu/as/lec/pdfs/ruffeStepien1998.pdf

http://www.orszagh.info/orszaghova/dokumenty/Gymnocephalus%20baloni.doc

http://ichtyologie.agrobiologie.cz/data/sbornik_CIK_IX_06.pdf

http://www.univet.hu/users/vilisics/html/Biodiversity%20Drava.pdf